Instagramda bir kaç satıcıdan ürün satın aldım. Ücreti verdikleri IBAN numarasına atmamı istediler. Bu durum devlete ödenen vergi hususunda sıkıntıya sebebiyet verebiliyormuş. Vebal olur mu?

Öncelikle belirtmek gerekir ki yaptıığınız bu işlemin caiz olabilmesi için satın aldığınız şeyin altın, gümüş ve döviz gibi nakitler cinsinden olmaması gerekir. Zira bunların alışverişinin elden ele teslim yoluyla fiziki olarak yapılması zorunludur. İkinci olarak devletin hizmeti bir nimet ise bundan istifâde edenlerin gerekli külfeti yüklenmeleri tabiîdir, denge ve adâlet prensiplerine uygundur. Ayrıca devletin, vazifelerini îfa için gerekli bulunan maddî imkânları başka bir kaynaktan (petrol, önemli miktarda kıymetli maden vb.) sağlayamaması halinde vergi kaynağına başvurması bir zarûrettir. Ancak İslâm âlimleri erken devirlerden itibaren, müslümanlardan vergi almanın cevaz ve meşrûiyetini tartışmışlardır. Bu hususta iki farklı görüş vardır ve her iki görüşe göre de vergiden muafiyetten faydalanmakta herhangi bir sakınca bulunmamaktadır.

1) Vergi almayı caiz görmeyen alimler şu sebeplere dayanır:

a) Müslümanın servetinde zekâttan başka bir hakk yoktur.
b) Mülkiyetin dokunulmazlığı prensibi vardır.
c) Vergiyi yasaklayan hadîsler vardır.

2) Devletin gerektiğinde halktan vergi alabileceğini söyleyenler ise, meşruiyet için bazı şartların gerçekleşmesini zaruri görmüşlerdir:

a) İsrafsız işletilen devlet maliyesinin vergiye ihtiyacı bulunacak, başka bir kaynaktan bu ihtiyacı gidermek mümkün olmayacaktır.
b) Vergi yükü vatandaşlara adaletle dağıtılacak, vergi ihtiyaç fazlası maldan ve gelirden âdil ölçüler içinde alınacaktır.
c) Toplanan vergi gelirleri, İslâm’ın meşru gördüğü, cevaz verdiği amme menfaatlerine ve hizmetlerine sarfedilecektir.
d) Verginin konması, toplanması ve sarfına ait esaslar ve kaideler usûlüne uygun ve ehline danışma yoluyla tesbit edilecektir.