Menü

Zaruret halinde zayıf görüş ile veya başka mezhebin fetvasıyla amel edilebilir mi?

Aşevi İnşaatı Yardımı - Huzurlu Gönüller Eğitim Vakfı
Aşevi İnşaatı Yardımı - Huzurlu Gönüller Eğitim Vakfı
Aşevi İnşaatı Yardımı - Huzurlu Gönüller Eğitim Vakfı
293 görüntülemeMezhepler Hakkında

Zaruret halinde zayıf görüş ile veya başka mezhebin fetvasıyla amel edilebilir mi?

İbadetlerimizi meşakkat ve zaruret gibi sebeplerle kendi mezhebimize göre eda etmek mümkün olmadığı zamanlarda; kazaya mı bırakmalıyız, yoksa mezhebimizdeki zayıf görüşle yahut başka mezhebin görüşüyle mi amel etmeliyiz?

Zaruret ve mübrem ihtiyaç bulunduğunda gerek zaruretin ve mübrem ihtiyacın gerçekten sübut bulup bulmadığı konusundaki endişeler, gerek dindarlık ölçütleri ve gerekse karşılaşılan istisnaî durumun kural haline gelmesi/getirilmesi riski bu noktada itirazlara kapı aralamaktadır. Fakat hiç istenmeyen ve gerçekten istisna düzeyinde karşılaşılan fevkalâde durumlarda, müsteftînin problemini, hukukun tanıdığı meşru çerçevede çözümlemek ve son tahlilde “pamuk ipliğiyle” bile olsa kişileri inandıkları sisteme bağlı tutmak da önemli bir konudur. İşte böyle bir durumda, müftînin ve müsteftînin mezhebinde, badireyi atlatacak bir çözüm bulunamadığında başka mezheplere müracaat söz konusu olabilecektir.
Nitekim bazı âlimler, zaruret ve ciddi ihtiyaç bulunması halinde başka mezheple amel edilebileceğini ve fetvâ verilebileceğini kabul etmişlerdir. (Karadâvî, İslâm Hukuku, s. 106; Nakîb, Ahmed b. Muhammed, el-Mezhebü’l-Hanefî, Riyad 2001, I, 271, 273) Hanefî âlimi Fahru’l-İslâm Pezdevî ’den (ö. 482/1089) nakledilen “Zaruret bulunan yerlerde şayet kolaylaştırmayı hedefleyerek zayıf görüşlerden birisiyle fetvâ verilirse bu, güzel bir davranış olur.” sözü, zorda kalındığında başka mezheplerin hükümlerinden de istifade edilebileceğine ışık tutmaktadır. İbn Âbidîn de (ö. 1252/1836), “Müftînin zayıf görüşlerle gerek amel etmeye gerekse fetvâ vermeye yetkisi yoktur” sözünü, “Bu kural, zaruret hallerinin dışında geçerlidir” diyerek kayıtlamıştır. (Her iki yaklaşım için bk. İbn Âbidîn, “Şerhu’l-Manzûmeti’l-müsemmât bi Ukûdi Resmi’l-müftî”, I, 35, 49)
İsmail Hakkı Yelkenci tarafından yayınlandı 31/07/2024

URL Kopyala
0
Cevap yaz..