Vefat eden kimse için iskat ve devir işlemi nasıl yapılır?
Vefat eden kimse için iskat ve devir işlemi nasıl yapılır?
İskât-ı salât ve savm sağlıklı şekilde yapılabilmesi için her şeyden önce, ölen kimsenin bu hususu vasiyet etmesi gerekir. Ancak ölen kişi vasiyet etmemiş ise, velisi ve varisleri tarafından da iskâtın yapılması câizdir ve makbûldür. Ölünün iskât-ı salât ve iskât-ı savm için yaptığı vasiyet, geride bıraktığı malının üçte birinden karşılanır. Malın diğer üçte ikisi mirasçılarındır. Bir günlük vitir de dahil olmak üzere altı vakit namaz vardır. Ölünün arkasında bıraktığı malının üçte birinden, bu altı namazdan her biri için bir fidye verilir. Bir fidye, bir fakirin bir gün doyurulmasıdır. Sabahlı-akşamlı olmak üzere iki öğün üzerinden hesaplanır.
Ölünün ömrü miktarınca iskat yapılmak istenirse önce yaşı tespit edilir. Erkekte bunun 12 yılı, kadında ise 9 yılı çocukluk müddeti olarak çıkarılarak, geriye kalan müddet için iskat yapılır. Para kâfi gelmezse devre başvurulur. Bir şahıs, üzerinde 2 aylık, yani, 60 günlük namaz borcu olduğu halde vefat ettiğini kabul edelim. Bu şahıs için verilmesi gereken fidye miktarı, bir gün vitirle beraber 6 vakit üzerinden hesap edildiği için 60 x 6 = 360 fidyedir. Bir fidyenin ise, faraza 50 liradan verildiğini kabûl etsek, bu durumda vefat eden şahsın borçlarının iskâtı için 360 x 50 = 18.000 liranın tasadduk edilmesi gerekmektedir.
Kabûl edelim ki ölünün ıskâtı için geride bıraktığı parası 6.000 lira olsun. Görüldüğü gibi, iskât için ayrılan para bütün borçları karşılamaya yetmemektedir. Bu durumda devire başvurulur. 6.000 liranın 18.000 lirayı karşılar duruma gelmesi için ise, 6.000 × 3 = 18.000 altıbin lirayı üç kez devir yapmaya ihtiyaç vardır. Bu meblağın, namaz borçlarının ölü üzerinden iskatı için, 3 kez fakire verilip fakirin de bunu geri bağışlaması yoluyla, 2 aylık namaz borcu sâkıt olarak değerlendirilir. Şayet geride kalan namaz borçları varsa bu işlem bu hesap üzerinden borç miktarına göre tekrar edilir. Oruç için devir işlemi de her bir gün için bir fitre miktarı üzerinden hesaplanarak yapılır.
URL Kopyala
