Hocam biz üç ortak büyük baş kurbanlık aldık, bu kurbana başka yakınlarımızı da ekleyebilir miyiz?

Kurban kesecek olan yedi kişi, bir büyükbaş kesiminde ortak olabilirler. Ayrıca bir sığırda yedi kişinin ortak olması caiz olduğuna göre, yediden daha az kişinin ortak olması da evleviyetle caizdir. Böylece daha az olduklarında, gönüllü olarak yedide bir hisseden daha fazlasını kesmiş olurlar. Nitekim kişinin bir koyun kesmesi caiz olduğu halde bir büyükbaşı tek başına kesmesi evleviyetle caiz olduğu gibi. İmam Şafiî, şöyle demiştir: “Büyükbaş Kurban kesecek kişiler yedi kişiden az ise kurbanları geçerli olur ve gönüllü olarak fazlasını yapmış sayılırlar. Bir deve kesen kişi için bir koyun tutarından fazlası, gönüllülük esasından değerlendirilir.”^[1]

Hanefî fakihlerinden Kâsâni şöyle demiştir: “Yediden az olan kişilerin bir sığır veya deve kesmelerinin caiz olduğuna dair ihtilaf yoktur. Kurban kesecek olan kişiler; iki, üç, dört, beş veya altı kişi bir sığır kesiminde ortak olabilirler. Çünkü yedi kişinin ortak olmasının caiz olduğu yerde daha az kişilerin ortak olması evlâdır. İster hisseleri eşit ister farklı olsun, birisi yarısını veya üçte birini diğeri altıda birini alsın fark etmez. Ancak yedide bir hisseden daha az bir hissede ortak olmak geçerli değildir.”^[2]

Konu ile ilgili İbni Âbidin şu örnekleri vermiştir: “Yedi kişi, beş yada daha fazla sığırda ortak olsa sahih olur, çünkü her bir hayvanda herkesin yedide bir hissesi vardır. Fakat sekiz kişi, yedi ya da daha fazla sığırda ortak olsa sahih olmaz, çünkü her bir sığır sekiz hisse üzere olur, kişi başı yedide bir hisse bulunmamış olur.”^[3] Bu nedenle sekiz kişi örneğin iki hayvana ortak olacaksa, dördü bir hayvana, diğer dördü de diğer hayvana ortak olması gerekir.

Sonuç olarak; büyükbaş kurbanlıkta yediden az kişi tek yada çift sayıda ortak olabilir. Ancak kişi başına düşen hissenin yedide birden az olmaması gerekir. Bu nedenle kurban sahipleri eşlerini veya diğer yakınlarını da ekleyerek kurbanı yedi hisseye kadar tamamlayarak satın alabilirler. Fakat satın alırken başkalarını eklemek kastı olmadan kendileri için satın aldıktan sonra başkalarını bu kurbana hissedar olarak eklemek mekruh olur. Nitekim böyle yapılması durumunda ekledikleri kişilerin yapacağı ödemeleri tasadduk etmeleri gerekir, kendileri bu ödemeleri alamaz. Şayet satın alırken başka ortak da eklemek niyeti bulunmuş ise bu durumda ortak eklemek mekruh olmayacağı gibi alınan bedelleri tasadduk etmeleri de gerekmez.

Kaynakça:

[1] el-Um, 2/244
[2] Bedâi es-Sanai, 5/71
[3] Reddul’Muhtar, 6/628