Öşür yani mahsulün onda biri tartılarak bulunabileceği gibi kaplara koyup hacim birimiyle de bulunabilr. Dolayısıyla on kapta bir kap şekinde hesaplayarak öşür zekatı verilebilir. Tarlanın başkasına verilmesi konusunda ise iki farklı uygulama vardır:

Bunlardan birisi, tarlanın belli bir bedel karşılığında kiraya verilmesidir. Bu uygulamada tarla sahibi belli bir kira ücreti alır, çıkan mahsulden hiçbir şey almaz. Diğer uygulama ise tarlanın, ortaklık şeklinde verilmesidir. Bu uygulamaya bazı bölgelerimizde yarıcılık da denilmektedir. Bu uygulamada tarla sahibi belli bir kira ücreti almayıp çıkan mahsul, tarla sahibi ile yarıcı arasında anlaştıkları oranda bölüşülmektedir.

Kiraya verilen tarlanın öşrü, Hanefî mezhebinden İmâm-ı Ebû Yûsuf ve Muhammed’in de içinde bulunduğu çoğunluğun görüşüne göre kiracıya aittir. Çünkü öşür, tarlanın değil çıkan ürünün hakkıdır. Çıkan ürünün de tamamını kiracı aldığına göre öşrü vermek de ona düşer.[1]

Yarıcılığa verilen tarlanın öşrünü ise, tarla sahibi ve ortakçı mahsulden olan hisseleri oranında verirler. Her biri, payına düşen ürünün öşrünü verir.

İyilikte bulunma, sıla-i rahim gibi düşüncelerle tarlanın, akrabalara veya fakir kimselere bedelsiz olarak verilmesi ise dinimizin teşvik ettiği bir davranıştır. Bu şekilde kullanmak için verilen tarlanın öşrü tarlayı kullanana aittir. Tarla sahibinin herhangi bir yükümlülüğü yoktur.

Kaynakça:

[1] Raddu’l-Muhtâr, Kitâbu’z-zekât, bâbu’l-uşr; c. 2, s.333