Kimler mahremdir ve mahremler arasındaki mahremiyet sınırları nelerdir?
Kimler mahremdir ve mahremler arasındaki mahremiyet sınırları nelerdir?
İslam’da mahremiyet çizgisi (sınırı/derecesi/seviyesi) nedir? Yani tam olarak bir kimsenin mahremleri kimlerdir ve bu mahremlerin mahremiyet mesafesi ne olmalıdır?
URL Kopyala
Mahrem: Haram olan, yani bir kadının evlenmesi dinen caiz olmayan akrabalar demektir. Nâmahrem: Haram olmayan, yani bir kadının evlenmesinde; dinen bir mahzur olmayan erkek demektir. Bu husus, esasen prensiplerini şu iki âyet-i kerimeden almaktadır:
“Mü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, namuslarını da korusunlar. Ziynetlerini ise, görünmesi zarurî olan kısımlar müstesna, açığa vurmasınlar. Başörtülerini de yakalarının üzerini kapatacak şekilde iyice örtsünler. Kocalarından, babalarından, kocalarının babalarından, oğullarından, kocalarının oğullarından, kardeşlerinden, kardeşlerinin oğullarından, kızkardeşlerinin oğullarından, mü’min kadınlardan, cariyelerinden, cinsî iktidarı olmayan hizmetçilerinden ve şehvet çağına gelmemiş çocuklardan başkasına ziynet yerlerini göstermesinler. Gizledikleri ziynetleri belli olsun diye ayaklarını yere vurmasınlar. Hepiniz Allah’a tövbe edin, ey mü’minler, tâ ki kurtuluşa eresiniz.” (Nur, 24/31)
“Size şu kadınları nikâhlamak haram kılındı: Anneleriniz, kızlarınız, kızkardeşleriniz, halalarınız, teyzeleriniz, erkek kardeşlerinizin kızları, kız kardeşlerinizin kızları, sizi emzirmiş olan süt anneleriniz, süt kardeşleriniz, hanımlarınızın anneleri, aranızdan zifaf geçmiş olan kadınlarınızdan doğan üvey kızlarınız. Eğer zifaf geçmemişse onların kızlarını nikâhlamakta size günah yoktur. Öz oğullarınızın hanımlarını nikahlamanız ve iki kızkardeşi birden nikâhınız altına almanız da size haram kılındı. Ancak geçmiş olan müstesnâdır. Muhakkak ki Allah çok bağışlayıcı, çok merhamet edicidir.” (Nisa, 4/23)
Bu âyetleri incelediğimizde kadın için mahrem olan erkeklerin başlıcaları şunlardır: Babası, dedesi, kayınpederi, oğlu, kocasının eski hanımından olan oğlu, kardeşi, erkek ve kız kardeşlerinin oğulları, amcası, dayısı, süt kardeşi… Erkek için mahrem olan kadınların başlıcaları şunlardır: Annesi, ninesi, kızı, kız kardeşi, halası, teyzesi, erkek ve kız kardeşlerinin kızları, süt annesi, süt kardeşi, kayınvalidesi, hanımının önceki kocasından olan kızı, oğlunun hanımı…
Erkeklerin; annesi, kızı, kız kardeşi gibi mahremi olan kadınlardan bakması caiz olan uzuvları; bilinen ziynet yerlerinden yüz, el ve ayaklar ile iş ve hizmet anında açılan başı, saçı, kulakları, gerdanı, kolları ve incikleridir. Teyze, hala gibi kişinin ebedi mahremi olan kadınlar da böyledir. Çünkü yakınlıklarından dolayı bir arada bulunmaları gerekir ve fitne düşünülemez. Fakat karnını ve sırtını göstermek caiz olmaz.
Kadınlar ev ortamında mahremleri arasında gereken örtünmeye riayet ederek serbest giyinse günahkar olmaz ancak ihtiyatı her zaman elden bırakmamak gerekir. Müslüman kadın eşiyle baş başa kaldığında bir erkeğin hoşuna gidecek şekilde giyinmesi caizdir, fazilettir. Aile ortamında ise uygun şekilde beden güzelliğini örtecek şekilde giyinmelidir. Eşinin yanındayken giyinmesi serbest olan kıyafetler giyinmesi asla doğru bir davranış biçimi değildir. Normal ev ortamında bulunurken de bir İslami edep ve değer olarak başörtüsü ve uygun elbise ile bulunmalıdır.