Hocam, 22 ayar 100 gram olan altın borcumuzu 24 ayar 96 gram versek caiz olur mu?

Altın ve gümüş alışverişi; hem alım satımın peşin olması ve hem de karşılığı olan bir başka altın, gümüş ya da paranın fiziki olarak elden teslim alınması şartıyla câiz olur, aksi hâlde bu tür bir işlem fâiz olur. Zira Peygamber Efendimiz (s.a.s.), altın ve gümüşün alım satımının peşin olmasını ve derhal teslim alınmasını şart koşmuş ve şöyle buyurmuştur:

“Altına altın, gümüşe gümüş, buğdaya buğday, arpaya arpa, hurmaya hurma ve tuza tuz, misli misline her ikisi de aynı miktarda ve peşin olur. Şayet karşılıklı satılanların cinsleri farklı olursa, peşin olması şartıyla istediğiniz gibi satın.” (Müslim, Kitâbu’l-müsâkât, 75-85; bâbu’r-ribâ ve bâbu’s-sarf ve bey’iz-zeheb, h. no: 4054-4070) Yani alışverişi yapılan bu malların cinsleri birbiriyle aynı olursa (altına altın, gümüşe gümüş vb.) hem peşin hem de eşit ağırlıkta olması gerekir velev ki ayarları farklı olsa bile. Ayar farkının fıkhen bir önemi yoktur, dolayısıyla altın ile altın karşılıklı takas edilecekse aynı gramda olmaları gerekir. Şayet cinsleri farklı olursa (altına gümüş vb.) biri diğerinden miktar olarak fazla olabilir ancak yine peşin olması şarttır.

Ancak borç ise peşin alınır ve daha sonra ödenir, alınan miktardan fazlası ile geri ödenmesi üzere anlaşma yapılmaması şartıyla da caiz olur. Şayet belli ayardan altın borç alınmış olsa, karşılıklı rıza ile altın miktarı karışımından fazla olan (14 ayar ve üzeri olan) herhangi bir farklı ayar altından aynı gram ile geri ödenebilir. Alınan miktardan fazla ödemek üzere anlaşmak faiz olmakla birlikte karşılıklı rıza ile eksik ödemek ise alacaklının hakkını kısmen ibra etmesi anlamına gelir ve caiz olur. Sonuç olarak; soruda geçen işlem sahih olmakla birlikte, zorunlu olmadıkça başvurulması uygun bir yol değildir. Dolayısıyla mecbur kalmadıkça bu yapılmamalıdır, hangi ayardan borç alındıysa o ayardan ve aynı gramda ödenmelidir.

---

URL Kopyala