Zikir, şükür kavramında olduğu gibi hem dil, hem kalb ve hem de bedenen yani amellerle olmalıdır.

1. Dil ile zikir: Allah’ı isimleriyle anmak, hamd etmek, tesbih etmek, Kur’an okumak, Kur’ân’ı dinlemek ve dua etmektir. Dil ile telaffuz olmadan Kuran okunmaz. Dil ile yapılan zikir, kalbi zikre yol açmalıdır.

2. Kalb ile zikir: Kalbi zikir, bedenin zikrine yani ameli zikre zemin hazırlamalıdır. Ameli zikirden kastımız, Allah’ın yapmamızı istediği kulluk vazifeleri, bir başka ifadeyle ibadetlerdir. Kalb ile zikir, Allah’ı gönülden anmaktır. Bu da üç çeşittir:

a) Allah’ın varlığına delalet eden delilleri düşünmek, O’nun isim ve sıfatlarını tefekkür etmektir. Allah’ın varlığına delalet eden deliller, başta Kur’ân ayetleri ve kâinattır. Kur’ân’da ve kâinatta yer alan ayetlerin tümünde, Yüce Yaratıcıya götüren, O’nun varlık ve birliğini haykıran, kuvvet ve kudretini gözler önüne seren sayısız alamet ve deliller mevcuttur.

b) İlahi hükümleri yani Allah’ın emir ve yasaklarını ve kulluk görevlerimizi ve bunlarla ilgili delilleri düşünmek. Yani bir gönül ve vicdan muhasebesi yapmak gerekir. Ne ile mükellefim, neyi ne kadar yapmam gerekir? İlahi teklifler benim için ne ifade ediyor? Sorularının cevaplarına kafa yormak…

c) Benliğimizdeki ve kainattaki varlıkları ve bunların sırlarını tefekkür ederek, her zerrenin, “yücelikler âlemi”ne ve Allah’ı gereği gibi bilmeye götüren birer ayna olduğunu görmek, idrak etmektir.

3. Bedeni zikir: Vücudumuzdaki bütün organların, sorumlu oldukları vazife ile meşgul ve yasaklandıkları şeylerden de kaçınmalarıdır. Bu noktada hem Allah ile ve hem de insanlarla olan muamelemizin dürüst ve samimi olması gerekir. Dolayısıyla yaptığımız her işi, ibadet şuuru içerisinde yapmalı ve aksi durumda hesaba çekileceğimiz endişesini taşımalıyız.

Sonuç olarak bazı zikirler, bazı hallerde kalben yapılabilir. Ancak Kurân’ı Kerim tilavet edilen Allah Teâlâ’nın kitabıdır, tilavet ise dil ile olur kalp ile olmaz. Bu neden telaffuz etmeden kalben zikir yapılabilir ancak Kurân tilavet edilemez.