Afet bölgesine vereceğim yardımı zekat olarak verebilir miyim?

Zekat ve fitre gibi ödemeleri, nakdi veya ayni olarak mağdur ve muhtaç olan afetzedelerin bizzat eline teslim etmek mümkün olursa bu mükellefiyetler yerine gelmiş olacaktır. Ancak yardım kuruluşları tarafından afet bölgelerine toplanan yardımlar ile, ihtiyaç sahiplerine özel mülk olarak temlik edilmeyen çadır, jeneratör, aşevi demirbaş malzemeleri gibi ihtiyaçlar da alınmaktadır. Zekat ve fitre gibi mali ibadetler bizzat fakir kimselere teslim ve temlik edilmek ile yerine getirilebilen mükellefiyetlerdir. Bu nedenle temlik şartı aranan zekat vb. bizzat fakirlere teslim ve temlik imkanı olmayan hayır işlerine kullanılamaz. Fakat zekat fakire teslim ve temlik yapıldıktan sonra fakir de depremzede veya herhangi bir hayır yoluna bağış yapabilir.

Büyük İslâm ilmihalinde, Ömer Nasuhi Bilmen İbni Âbidin’den naklen; zekatın fakire temlik ve teslim edilmesi konusunu işlerken, zekat fakire verildikten sonra fakirin bu zekatı hayır yollarına bağışlanmasının caiz olacağını şöyle ifade etmektedir: Zekatın, zekata ehil olan kimseye temlik edilmesi (mülkiyetine geçirilmesi) şarttır. Onun için fakirlere ikram olarak yedirilen yemek zekat sayılmaz. Yine, bir hayır işine harcanan para zekata sayılamaz. Zekat parası ile hac yaptırılamaz. Yine zekat parası ile ölülere kefen alınamaz veya borçları ödenemez. Fakat bir fakir, aldığı zekat parasını kendi rızası ile bu gibi hayır yollarına harcasa, bundan hem o fakir, hem de ona zekatı vermiş olan şahıs sevab kazanmış olur. (Zekatı ödeme yolları; 166/md:92)

ﻭﺣﻴﻠﺔ اﻟﺘﻜﻔﻴﻦ ﺑﻬﺎ اﻟﺘﺼﺪﻕ ﻋﻠﻰ ﻓﻘﻴﺮ ﺛﻢ ﻫﻮ ﻳﻜﻔﻦ ﻓﻴﻜﻮﻥ اﻟﺜﻮاﺏ ﻟﻬﻤﺎ ﻭﻛﺬا ﻓﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ اﻟﻤﺴﺠﺪ، ﻭﺗﻤﺎﻣﻪ ﻓﻲ ﺣﻴﻞ اﻷﺷﺒﺎﻩ. (ﻗﻮﻟﻪ: ﻓﻴﻜﻮﻥ اﻟﺜﻮاﺏ ﻟﻬﻤﺎ) ﺃﻱ ﺛﻮاﺏ اﻟﺰﻛﺎﺓ ﻟﻠﻤﺰﻛﻲ، ﻭﺛﻮاﺏ اﻟﺘﻜﻔﻴﻦ ﻟﻠﻔﻘﻴﺮ. ﻭﻗﺪ ﻳﻘﺎﻝ: ﺇﻥ ﺛﻮاﺏ اﻟﺘﻜﻔﻴﻦ ﻳﺜﺒﺖ ﻟﻠﻤﺰﻛﻲ ﺃﻳﻀﺎ، ﻷﻥ اﻟﺪاﻝ ﻋﻠﻰ اﻟﺨﻴﺮ ﻛﻔﺎﻋﻠﻪ، ﻭﺇﻥ اﺧﺘﻠﻒ اﻟﺜﻮاﺏ ﻛﻤﺎ ﻭﻛﻴﻔﺎ ﻃ. (ﻗﻮﻟﻪ: ﺃﻥ اﻟﺤﻴﻠﺔ) ﺃﻱ ﻓﻲ اﻟﺪﻓﻊ ﺇﻟﻰ ﻫﺬﻩ اﻷﺷﻴﺎء ﻣﻊ ﺻﺤﺔ اﻟﺰﻛﺎﺓ. (ﻗﻮﻟﻪ ﺛﻢ ﻳﺄﻣﺮﻩ ﺇﻟﺦ) ﻭﻳﻜﻮﻥ ﻟﻪ ﺛﻮاﺏ اﻟﺰﻛﺎﺓ ﻭﻟﻠﻔﻘﻴﺮ ﺛﻮاﺏ ﻫﺬﻩ اﻟﻘﺮﺏ ﺑﺤﺮ (رد المحتار: ٣٤٥ – ٢/٢٧١)

---

URL Kopyala