Cuma namazının sahih olması için cami veya mescitte kılınması şartı var mıdır?
Cuma namazının sahih olması için cami veya mescitte kılınması şartı var mıdır?
Cuma namazını okul, medrese, işyeri vb. yerlerde kılmak caiz. Peki bu yerlerde mescit olması şart mı yoksa bunların herhangi bir odasında ve kişinin şahsi evinde de dahil en az 4 cemaat varsa cuma kılınabilir mi?
Cuma namazının hangi tarihte farz kılındığı konusunda iki rivayet vardır. Birinci rivayete göre Mekke’de farz kılınmış, ancak müşriklerin engellemesi yüzünden fiilen edası hicrete kadar ertelenmiştir. İkinci rivayete göre ise cuma namazı hicret sırasında farz kılınmıştır. Şöyle ki: Rasûlullah (s.a.s.) Medine’ye bir saat mesafede bulunan Kubâ’ya ulaşınca orada konaklamış, pazartesiden perşembeye kadar ashabı ile beraber çalışarak İslâm’ın ilk mescidini inşa etmiştir. Cuma günü Kubâ’dan hareket edip Rânûnâ vadisine gitmiş ve Sâlim b. Avf kabilesine misafir olmuştur. Bu sırada cuma vakti girdiğinden vadideki namazgâhta ilk cuma namazını kıldırmıştır. (İbn Hişâm, I, 494) Peygamber Efendimizin (s.a.s.) daha önce müslümanların serbest oldukları bölgelerde cuma namazı kılmalarını emretmesi, fiilen edasının farz kılınmasının hicret yılında vuku bulduğunu teyit etmektedir. Buna göre; İslam’ın şiarlarından sayılan Cuma namazı, cemaatle camide veya açık alanda kılınması gereken temel bir ibadettir. Bu namazın, özel hanelerde kılınması caiz olmamakla birlikte cami, mescit veya namazgâh dışında okul, medrese, dernek, fabrika gibi kamusal alanların uygun ve elverişli yerlerinde de ihtiyaç halinde kılınması ciaz olur.
Ayrıca Cuma namazının sahîh olması için cemaatin şart olduğu konusunda, bütün alimler ittifak etmekle birlikte, asgari sayının kaç olması gerektiği hususunda farklı görüşler belirtmişlerdir. İmâm Ebû Hanîfe ve İmâm Muhammed’e göre imamın dışında en az üç, Ebû Yûsuf’a göre ise iki kişinin bulunması gerekir. (1) Şâfiî ve Hanbelî mezheplerine göre, en az kırk kişi bulunmalıdır. (2) Mâlikî mezhebine göre ise on iki kişinin bulunması şarttır. (3) Peygamber Efendimizin (s.a.s.) Medine’ye hicretinden önce Nakîu’l-Hadamat’ta kılınan cuma namazında kırk kişi hazır bulunmuştu. (4) Ancak daha az kişi ile cuma namazı kılındığı da bilinmektedir. Nitekim Peygamber Efendimizin (s.a.s.) emri ile Mus’âb b. Umeyr Medine’de on iki kişiye cuma namazını kıldırdığı zikrolunur. (5) Öte yandan Peygamber Efendimiz (s.a.s.), bir yerleşim biriminde sadece dört kişi bulunsa bile, cuma namazının farz olduğunu bildirmiştir. (6) Görüldüğü üzere Peygamber Efendimizden (s.a.s.) gelen bu rivâyet, biri imam olmak üzere en az dört kişinin bulunduğu yerde cuma namazının kılınabileceğini göstermektedir. Bu da cuma namazının kılınabilmesi için gerekli kişi sayısının alt sınırını belirler.
1) Fethu’l-Kadîr, c. 2, s. 58.
2) İbni Kudâme, c. 2, s. 242.
3) Haraşî, c. 2, s. 76-77.
4) İbni Mâce, 78; h. no: 1082.
5) Beyhakî, h. no: 5617.
6) Beyhakî, 3, 255.
URL Kopyala
