Bir yerde bir kişi açlıktan ölürse, bütün halk günahkar sayılır mı?
Bir yerde bir kişi açlıktan ölürse, bütün halk günahkar sayılır mı?
Bir yerde bir kişi açlıktan ölürse, bütün halk günahkar mı sayılır? Haberimiz yoksa bizden istemediyse de utanmaktan vb sebeple, yine de araştırmak üzerimize vacip miydi? Bizden istemediği için oda mı günahkar olur?
Yüce dinimiz İslamiyet kadar yardımlaşmaya önem veren hiçbir din ve nizam yoktur. Dinimiz genel olarak hayatın her safhasında yardımlaşmayı emretmiş, öyle ki zenginlerin mallarında fakirlerin hakkının olduğunu belirtmiştir. (Zariyat, 56) Peygamber Efendimiz (s.a.s.) bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyuruyor: “Yanı başınızdaki komşusu açken tok olarak geceleyen kişi (olgun) mü’min değildir.” (Hakim ve Beyhaki, 250, H.no:190.) Sosyal duyarlık konusunu çarpıcı biçimde gözler önüne seren hadisin mesajı, pek tabii olarak, sadece hâne komşularına yönelik değildir. Öte yandan hadisteki “aç olan komşu”nun mutlak olarak zikredilmiş olması, “Müslüman komşu” gibi bir tahsise ve tavsife gidilmemiş bulunması, olgun Müslümanın duyarlık alanını iman sınırının ötesine taşımaktadır. Hangi dinden ve inançtan olursa olsun, “aç olan komşu”nun sırf komşuluk hukuku gereği olarak ilgi duyması, ihtiyacının giderilmesi hedef olarak gösterilmiş olmaktadır.
Hadisin bir diğer rivâyeti ise; “Aç olarak geceleyenin aç olduğunu bilmesi halinde” (Taberânî, el-Mu’cemu’l-Kebîr, 1/232) yardımcı olmayan Müslümanın iyi bir Müslüman olmadığını bildirmektedir. Bile bile ilgisiz kalmayı ve duyarsız davranmayı olgun mü’min olmamanın delili saymaktadır. Buna göre bilgisi dahilinde olan herkes bu durumdan sorumludur ve toplum içinde bir kişi açlıktan öldüğünde durumu bilip imkanı olduğu halde yardımcı olmayan herkes sorumludur. Nitekim bazıları, Hz. Ali’ye (r.a.) ait olduğu iddia edilen; ”Bir köyde bir insan açlıktan ölürse bütün köy katildir” sözünü hatırlatarak açlıktan ölenlerin sorumluluğunun topluma ait olduğunu ifade etmektedir. Ancak bu sorumluluk seviyesi, açlıktan ölen kişiye yakınlık derecesine göre farklılık arz etmektedir. Ayrıca açlıktan ölme derecesine gelen kişi, domuz eti bulduğu halde yemeyip öldüğünde sorumlu olduğuna göre, çevresindeki durumunu bilmeyen insanlara durumu bildirmediği takdirde de sorumlu olacaktır.
Hadisten şu neticelerin çıkarılması mümkün gözükmektedir:
1. Zengin bir müminin, yakın çevresindeki muhtaçları aç bırakması haramdır.
2. Onların açlıklarını giderecek kadar yedirmek ve çıplak iseler giydirmek vaciptir.
3. Servette zekâttan başka mükellefiyetler de bulunmaktadır.
4. Senelik zekâtını vermekle diğer mükellefiyetlerden kurtulamazlar. Aksi halde kenz yasağıyla ilgili âyetteki tehditle muhatap olurlar.
5. Gerçek ve olgun mü’minler çevrelerine karşı ilgisizliğe ve duyarsızlığa düşmezler. Muhtaç kimselerin ihtiyacını karşılamak imanın kemâline işaretttir.
URL Kopyala
