Beş vakit namazın edası müstehap olan vakitler vardır ki bunlar bazı hadislerde ve fıkıh kaynaklarında belirtilmiştir. Her vaktin namazı, kendisi için belirlenmiş olan vaktin hangi parçasında kılınırsa kılınsın, o namaz vaktinde eda edilmiş olur. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Amellerin en faziletlisi vaktinde kılınan namazdır.” [1] “Namazların ilk vaktinde Allah’ın rızası, son vaktinde ise affı vardır.” [2] Namaz vakitlerinden hangi kısmın müstehap veya daha faziletli olduğu Peygamber’imizin (s.a.s.) uygulaması ve tavsiyeleri ile belirlenmiştir. Buna göre;

1. Sabah namazını ortalık aydınlanınca kılmak (isfâr) müstehaptır. Bunun ölçüsü, açık havada atılan bir okun, düştüğü yeri, oku atanın görebileceği kadar gökyüzünün aydınlanmasıdır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Sabah namazını ortalık aydınlanınca kılın. Çünkü bunun ecri daha büyüktür.”[3] Sabah namazının geciktirilmesi cemaatin çoğalmasına sebep olur. Ancak kadınların sabah namazını ilk vaktinde kılmaları daha faziletlidir.

2. Öğle namazını yazın geciktirerek serinde kılmak (ibrâd) müstehaptır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Öğle namazını serinde kılın. Çünkü sıcaklığın şiddeti, Cehennemin hararetinin şiddetindendir.” [4] Kışın ise, öğleyi ilk vaktinde kılmak müstehaptır. Enes (r.a)’den şöyle dediği nakledilmiştir: “Peygamberimiz (s.a.s.), şiddetli soğuk olunca öğle namazını acele kılar, yazın ise serinleyinceye kadar geciktirerek kılardı.” [5]

3. İkindi namazının farzını yaz-kış, güneşin göz kamaştırmayacak duruma gelmesinden önceki vakte kadar geciktirmek müstehaptır. İkindi namazından sonra nâfile namaz kılmak mekruh olduğu için, farz geciktirilmekle nâfile namaz kılmaya imkân sağlanmış olur.[6]

4. Akşam namazını her zaman ilk vaktinde, yani vakti girer girmez kılmak müstehaptır. Ezan ile kâmet arasında yalnız üç âyet okunacak kadar veya hafif bir oturuş ile ara verilir. Çünkü akşam namazını geciktirmek mekruh olup, bunda Yahudilere benzemek vardır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Akşam namazını yıldızların iç içe göründüğü zamana kadar geciktirmedikleri sürece, ümmetim hayır üzerindedir.” [7]

5. Yatsı namazını, gecenin ilk üçte birinin sonuna doğru geciktirmek müstehaptır. Delil şu hadistir: “Eğer ümmetime sıkıntı vermeseydim, yatsı namazını gecenin üçte birine kadar geciktirmelerini emrederdim.” [8]

6. Vitir namazını, gece uyanacağına güvenen kimsenin, gecenin sonuna kadar geciktirmesi müstehaptır. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Gecenin sonunda uyanamayacağından korkan kimse, vitir namazını, gecenin evvelinde kılsın. Gecenin sonunda kalkacağına güvenen kimse ise, vitri gecenin sonunda kılsın. Çünkü gece namazı, hem gece ve hem de gündüz meleklerinin hazır bulunduğu bir namazdır. Bu yüzden daha faziletlidir.” [9]

Dipnotlar:

[1] Müslim, Îmân, 140. [2] Tirmizî, Mevâkît, 13. [3] Tirmizî, Salât, 3; Nesâî, Mevâkît, 27; Dârimî, Salât, 21; A. İbn Hanbel, V, 429. [4] Buhârî, Mevâkît, 9, 10, Ezân, 18; Müslim, Mesâcid, 180, 181, 183, 184, 186; Ebû Dâvud, Salât, 4. [5] Buhârî, Cum’a, 17; Nesâî, Mevâkît, 4; Zeylâî, Nasbu’r-Râye, I, 244; İbnü’l-Hümâm, Fethu’l-Kadîr, I, 157. [6] İbnü’l-Hümâm, age, I, 158. [7] Ebû Dâvud, Salât, 6; İbn Mâce, Salât, 7; İbn Hanbel, Müsned, IV, 147, V, 417, 422; İbnü’l-Hümâm, age, I, 159 [8] Tirmizî, Mevâkît, 10; Şevkânî, Neylü’l-Evtâr, II, 11; İbnu’l-Humâm, age, I, 159. [9] Müslim, Misafirîn, 162; İbn Mâce, İkâme, 121; A. İbn Hanbel, III, 348, 389