Anne babaya hangi ölçüde istek ve taleplerine itaat etmek zorunludur?
Anne babaya hangi ölçüde istek ve taleplerine itaat etmek zorunludur?
Kul hakları içinde en mühim olanı ana-baba hakkıdır. Allah ve Rasûlü’ne itaatten sonra ana-babaya itaat gelir. Çünkü anne ve babalarımız varlık sebebimiz ve velinimetimizdir. Maddî ve mânevî hayâtımızı inşâ eden müstesnâ fazîlet sahipleridir. Bir anne yüreği ve kucağı, çocuk terbiyesinin yapıldığı muhteşem bir dershânedir. Âile yuvası, çocuğun istikbâlini şekillendiren ilk eğitim müessesesidir. Dolayısıyla anne ve babaların evlâtları üzerindeki hakları sayıya gelmeyecek kadar çoktur.
İnsanın dünyadaki en büyük görevi şüphesiz ki, Allah’ın rızasını kazanmaktır. Bundan hemen sonra rızasını almamız gerekenler ise, ana-babalarımızdır. Çünkü Allah Teâlâ, kendisine ibadetten hemen sonra ebeveyne iyiliği emretmiş, Peygamberimiz de (s.a.v): “Allah’ın rızası babanın rızasında, gazabı da gazabındadır.”[1] buyurmuştur.
Tüm bunlarla birlikte evladın ebeveyne itaat etmesi zorunlu olduğu hususlar şunlardır:
1) Meşru dairede kalan, şer’î sınırların dışına çıkmayan ve günah sayılmayacak bütün işlerde evladın anne babasına itaat etmesi gerekir.
2) Sağlıklı akıl ve karakter sahibi ebeveyn, evladın yaptığı bir işten veya söylediği bir sözden eziyet duyuyorlar ise evladın bunu terk etmesi gerekir.
3) Ebeveynin ihtiyaca binaen talep etmesi durumunda, farz ve vacip dışındaki ibadetleri sürekli olmaması kaydıyla terk eder.
Evladın ebeveyne itaat etmekle yükümlü olmadığı hususlar:
1) Anne baba evladını şirke veya sapkınlığa teşvik eder ve işlemesi hususunda ondan talepte bulunacak olurlarsa çocuk onlara itaat etmez.
2) Öğrenilmesi farz-ı ayn olan ve bilinmemesi durumunda da uhrevi helaka düşülecek olan şeyleri öğrenmekten de çocuklarını alıkoyma hakları yoktur.
3) Dinde günah sayılan içki içme, haram yeme, faiz, zina, hırsızlık gibi filleri işlemeye de çocuklarını zorlama hakları yoktur.
4) Çocuklarının bir sünneti tamamen ve daimi surette terk etmesini isteme hakları yoktur. Böyle bir istek şeriatı değiştirme anlamına geleceğinden dolayı çocuğun onlara itaat etmemesi gerekir.
5) Şayet çocuklarına acıdıklarından dolayı revatip sünneti terk etmesini istiyorlarsa bakılır: çocuğun o sünneti işlemesiyle eziyet duymayacaklarsa onların bu isteği kesin bir talep olmaktan çıkar ve çocuk sünneti terk etmez.[2]
Fıkıh kitaplarında şöyle bir ifade geçer: Ebeveyn evladına; “oğlum beni kiliseye götür” derse evlat götüremez. Ancak bir şekilde gitmiş olan ebeveyni, kilisenin önünden alıp getirir. Günah işlemeye götürmek yok, lâkin günah ortamından geri getirmek var.
Kaynakça:
[1] Buhârî, el-Edebü’l-Müfred, 1; Tirmizî, Birr, 3
[2] Şebbîr Ahmed el-Usmânî, Fethu’l-Mülhim 1, II/50-51
URL Kopyala
