Peygamber Efendimiz (s.a.s.) bazı hadislerinde “ sadaka verme”nin, “dua etmenin”, “ana-babaya iyilik etmenin”, “sıla-ı rahm yapma”nın ömrü uzatacağını, kazâ ve kaderi değiştireceğini ifade buyurmuşlardır. Ku’an-I Kerimde de,”…Bir yaşatılana çok ömür verilmesi de, ömründen eksiltilmesi de mutlaka bir kitapta yazılıdır” (Fâtır,35/11) diye buyrulmaktadır. Ömrün uzayıp kısalmasını kabul edenler, bu âyeti delil olarak ileri sürmektedirler (1) Hz. Selman’dan (r.a.) Rasulullah’ın (s.a.s.) şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir: “Kazâ’yı ancak dua önler ve ömrü ancak iyilik artırır” (2) Ebû Hureyre’den (r.a.) Rasulullah’ın şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir : “ Sadaka Rabbin (isyan edene karşı) öfkesini söndürür ve kötü ölümü (3) önler” (4)

Ebû Hureyre (r.a.), Rasulullahı (s.a.s.) şöyle buyururken işittim: “Kim elinin geniş, rızkının bol olmasını ve ecelinin geç gelmesini arzu ederse, sıla-ı rahim’de bulunsun” (5) Hz. Ömer’in (r.a.) şöyle dua ettiği nakledilmiştir: “,Ey Rabbim! Eğer beni şekavet ehli ve günahkarlar arasında yazdın ise beni sil , saâdet ve mağfiret ehlinin içinde sabit kıl. Şüphesiz ki sen dilediğini siler, dilediğini sabit kılarsın ve Ümmül-Kitap Senin katındadır”. İbn Mes’ud (r.a.) da şöyle dua etmiştir: “Allahım! Eğer beni saîdler arasında yazdın ise onların arasında bırak. Eğer şakiler arasında kaydettin ise beni sil, saidler arasına yaz. Şüphesiz ki sen dilediğini siler dilediğini sabit kılarsın. Ümmü’l Kitap senin katındadır”

Yukarıda nakledilen hadis-i şeriflerin lafzî anlamları, kazâyı “dua”nın önceleyeceği, “ iyilik etme” nin ve “sıla-ı rahim” yapmanın da “Rabbin öfkesini” dindireceği, ömrü ve rızkı artıracağı açıkça beyan edilmektedir. Hz. Ömer ve İbn Mes’ud kendilerinin “Levh-i Mahfuz” da şakîler gurubunda yer almış iseler, Allah’tan o grupdan silip saîdler grubuna yazmasını istemektedirler. Bu da kazâ ve kader de değiliklik anlamına gelmektedir. Eğer böyle bir şey mümkün değil ise, bu iki büyük sahabî niçin böyle dua etsinler. Ancak hadislerde belirtilenlerin dışında hangi şeylerin kazayı muallaka dahil olabileceğini kıyasla bilmek mümkün değildir. Doğrusunu Allah bilir.

1) Şevkânî, Muhammed b. Ali, Tenbîhü’l-Efadıl alâ mâ Verede fî Ziyadeti’l-Umri ve Nuksânihî mine’ d-Delâil, Beyrut,1990,s.19.
2) Trimizi, Zekat, 28; Ahmed b. Hanbel, III, 502-503.
3) Kötü ölüm ile doğal afetlerde ölme veya ölüm sırasında şeytanın müdahalesi kastedilmiş olabilir.
4) Tirmizi, Zekat, 28; Ahmed b. Hanbel, I, 181, 410.
5) Buharî, Edeb, 12; Müslim, Kitabu’l- Birr ve’s- Sıla, 30-31.