Promosyon, bonus benzeri haram paralar fakirlere helal olur mu?
Promosyon, bonus benzeri haram paralar fakirlere helal olur mu?
Promosyon, bonus, para puan benzeri faizli banka ikramiyeleri kanser hastası veya muhtaç kişilere verilebilir mi?
Faiz kazancından elde edilen promosyon parası gibi gayrimeşru kazanç yollarıyla ele geçen haram parayı harcama hususunda İslâm hukukçularının farklı görüşleri bulunmaktadır. Fakir ve muhtaç olmayan kişi bu kazancı kendisi kullanamaz ancak zaruret derecesinde fakirse kullanabilir. Nitekim fakirlere verilebilir mi konusunda iki farklı görüşten tercih edilen verilebileceğidir. Bu meseleyi haram malın sarfı bahsinde anlatan İmam Gazalî Hazretleri, iki ciheti dikkate vermektedir. Birisi, o malın tasadduk edilmesi, öbürü ise, temiz bir mal olmadığı gerekçesiyle sadaka olarak verilemeyeceğidir.
İkinci görüşü benimseyen âlimlerden Fudayl bin İyad, eline geçen iki dirhem paranın helâl yoldan kazanılmış olmadığını fark edince, onu götürüp taşların arasına koymuş ve “Ben ancak helâl ve temiz olan malı tasadduk ederim. Kendim için hoş görmediğimi başkası için de uygun görmem.” demiştir. Her iki görüşle ilgili geniş açıklamalarda bulunan İmam Gazalî özet olarak şunları söylemektedir: “Zarurî olarak bilinir ki, bu malı hayırlı bir yere sarfetmek, denize atmaktan daha hayırlıdır. Bunun ne atana, ne de malın sahibine bir faydası vardır. Halbuki bir fakirin eline verildiği takdirde, o fakir faydalanacağı gibi, mal sahibine de duacı olacaktır.” Kendimiz haramı nasıl yemiyorsak, fakirlere de yedirmeyiz görüşünde olan âlimlere ise Gazalî şu cevabı vermektedir: “Bu söz doğrudur. Fakat bu mal ona ihtiyacımız olmadığı zaman bize haramdır, fakire ise helâldir.”[1]
Kaynakça:
[1] İhyâ, 2: 127-132
URL Kopyala
