Kullanılması haram bir şeyi itlaf eden onun bedelini öder mi?
Kullanılması haram bir şeyi itlaf eden onun bedelini öder mi?
Haram işlenen bir yeri gazino, içki satıcısı dükkanı, kumar oynanan kahve gibi ve eşyalarını kırmak zarar vermek oraları yakmak telef etmek caiz mi? Şayet bu yapılırsa, daha sonra zarar verilen eşyaların bedeli Müslüman veya kâfir olan sahiplerine ödenmeli mi?
Ebû Saîd el-Hudrî “radıyallahu anh”, Rasûlullâh Efendimizi “sallallahu aleyhi ve sellem” şöyle derken işittiğini söyledi: “Kim bir kötülük görürse, onu eliyle değiştirsin. Şayet eliyle değiştirmeye gücü yetmezse, diliyle değiştirsin. Diliyle değiştirmeye de gücü yetmezse, kalbiyle düzeltme cihetine gitsin ki bu imanın en zayıf derecesidir.” (Müslim, Îmân 78. Ayrıca bk. Tirmizî, Fiten 11; Nesâî, Îmân 17) İslâm âlimleri, genel anlamda olmak üzere, kötülükleri el ile değiştirmenin yöneticilerin, dil ile değiştirmenin âlimlerin; kalp ile değiştirmenin de bunlara güç yetiremeyen zayıfların, avamın görevi olduğunu söylerler. Böylece, her seviyedeki Müslümana düşen bir vazifenin bulunduğu ortaya çıkmış olur.
Görüldüğü üzere elle müdahale yoluyla haram aletlerin imha edilmesi Müslüman idarecilerin yetkisindedir. Bireylerin sözlü nasihat dışında fiili müdahale yetkisi yoktur ancak buna rağmen fiili bir müdahale yapılmış olsa doğuracağı sonuçları fakihler tartışmıştır. Buna göre, bir kimse Müslüman olan bir şahsın sazını, davulunu, zurnasını, neyi’ni veya defini kırsa yahut şarabını veya sarhoş edici içkisini dökse, sahipleri bu şeyleri eğlence ve zevk için bulundurmuyorlarsa, İmam Ebu Hanife’ye göre bunları kırıp döken kimse kıymetlerini tazmin eder, öder. Ancak İmam Ebû Yusuf ve İmam Muhammed’e ve diğer üç mezhebe göre ise bunları kırıp döken kimse bunların kıymetlerini ödemez ve bunların satışı da caiz değildir. Nitekim fetva da bu görüş üzerinedir. Zira kullanılması caiz olmayan bir malın satışı da caiz değildir. Çünkü bu aletler ile meşru şekilde faydalanmak mümkün değildir.
Bir kimse, bir Müslümanın şarabını veya domuzunu imha etse (yapılan bu davranış doğru omamakla birlikte) bunları ödemez/tazmin etmez. Çünkü şarap ile domuz, Müslüman hakkında şer’an faydalanılması mubah olan mal değildir. Ancak bir kimse, bir zimmînin (gayrimüslim azınlık) şarabını dökse, döktüğü şarabın bedelini ödemesi gerekir. İslam devletinde yaşayan azınlık gayrimüslimlerin içki içmelerine ve domuz yemelerine, bunları müslümanları arasında açıktan işlemedikleri sürece engel olunmaz. Bir müslüman onların domuz veya içkisine zarar verirse Hanefi ve Malikilere göre tazmin etmesi gerekir. Şafii ve Hanbelîlere göre ise tazmin gerekmez.
URL Kopyala
