Sözlükte “beklemek, gözetlemek” anlamındaki rakb kökünden türeyen rukbâ kelimesi, fıkıh terimi olarak bir kimsenin, bağışta bulunulan tarafın (mevhûb leh) daha önce ölmesi halinde bağış konusu malın kendisine dönmesi şartıyla hibede bulunmasını ifade eder. Mülkiyetin kime ait olacağı taraflardan birinin önce ölmesi şartına bağlanarak belirsizlik üzerinde anlaşma yapıldığı için rukbâ Ebû Hanîfe ve Muhammed b. Hasan’a göre câiz ve geçerli olmayıp bu işleme dayanılarak teslim edilen mal âriyet niteliğindedir. Rukbâyı “iki kişinin karşılıklı olarak hangisi erken ölürse malını diğerine bağışlaması” şeklinde tanımlayan Mâlikîler’e göre de rukbâ işlemi geçerli değildir. İlgili rivayetleri delil gösterip rukbâ ve umrânın temelde birbirine benzediğini söyleyen Şâfiîler, Hanbelîler ve Hanefîler’den Ebû Yûsuf ise her iki işleme aynı hukukî sonucu bağlayıp akdin geçerli, şartın hükümsüz olacağını belirtir. Hanefî kaynaklarında mezhep görüşü olarak Ebû Hanîfe ve Muhammed b. Hasan’ın ictihadının kabul edildiğine dair kayıtlar bulunduğu gibi Ebû Yûsuf’un görüşünü tercih edenler de olmuştur.