Henüz mahsul olmadan tahmini olarak öşür ödemesi yapmak caiz mi?
Henüz mahsul olmadan tahmini olarak öşür ödemesi yapmak caiz mi?
Tarladaki mahsül henüz meydanda yokken tahmini olarak bir miktarı öşür olarak verip mahsul olduktan sonra eksik olduysa üzerini tamamlamamız caiz mi?
URL Kopyala
Kişi hurma ağacının öşrünü, ondan herhangi bir şey çıkmadan önce ödemeye kalkarsa, İmam Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre bu yeterli olmaz ve daha sonra çıkanın öşrünü tekrar vermekle yükümlü olur. İmam Ebu Yusuf’un görüşüne göre ise, erken ödemek caizdir ve ödediği miktar çıkanın ondalığına eşitse, ekstra bir şeyle yükümlü olmaz. Aynı görüş ayrılığı, ekin ektiğinde ve bitmeden önce öşrünü ödediğinde de geçerlidir. Ancak, ekin yetişip bir değeri olduktan sonra öşrünü öderse, taneler daha sonra çıksa bile, bu ittifakla yeterli olur.
İmam Ebu Yusuf’un görüşünün gerekçesi şudur ki kişi yükümlülüğün sebebi bulunduktan sonra ödeme yapmıştır. Çünkü hurma ağaçları, hurma elde etmenin sebebidir. Hurma ağaçları bulunduktan sonra, hurma elde etmek için iradi bir aracıya ihtiyaç kalmaz ve bu, sebebin tarifine uygundur. Aynı şekilde, ekim de bu şekilde tane elde etmenin sebebidir. Bunlar hurma ve tane çıkmasının sebebi olduğu için büyümenin de sebebi olur, dolayısıyla yükümlülüğün de sebebi olur. Bu durumda da ödeme, yükümlülüğün sebebi bulunduktan sonra yapılmış olur. Bu cevaba göre, ekimden önce ödenenler hariç tutulur.
İmam Muhammed’in görüşünün gerekçesi şudur: Ödeme, yükümlülüğün sebebi bulunmadan önce gerçekleşmiştir. Çünkü öşrün yükümlülüğünün sebebi, kendisinde öşür gereken çıkmış üründür. Tıpkı zekatın yükümlülüğünün sebebinin, kendisinde zekat gereken nisap miktarı mal olması gibi. (Muhîtul’Burhânî, 2/267)