Gün yapmak ve bu yolla elde edilen parayı kullanmak caiz midir?

Öncelikle belirtmek gerekir ki; bu işlem bir yardımlaşma değil, bir borç verme işlemidir. Nitekim herkes, vermeyi taahhüt ettiği miktarı er yada geç geri alacaktır. İslam’da borç vermek ise, sadece Yüce Allah’ın rızasını kazanmak amacıyla yapılır. Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır; “Kim Allah’a, (karşılık beklemeden) güzel bir borç verirse, Allah da bunu onun için kat kat fazlasıyla öder. Daraltan da genişleten de Allah’tır ve O’na döndürüleceksiniz.”^[1] Kutsî hadislerden öğrendiğimize göre Allah Teâlâ, nerede ve hangi davranışta rızası bulunuyorsa, orada kendi bulunuyormuş gibi bir ifade kullanarak; kullarını hayırlı işlere, güzel davranışlara, yardımlaşma ve dayanışmaya teşvik etmektedir. Bu cümleden olarak “hasta ziyaretini kendini ziyaret, aç bir kimseyi doyurmayı kendini doyurmak” olarak ifade buyurmuştur.^[2]

Karz-ı hasen, Allah rızasından başka bir menfaat beklenmeden verilen borçtur, bu borç karşılığında borçludan bir menfaat beklenmez. Gün yapma yoluyla, tarafların birbirlerine borç vermesi durumunda ise, herkes elde edeceği toplu para menfaati karşılığında borç vermiş olur ki, bu da hadis-i şerifte ki; “borç verene menfaat sağlayan her türlü borç verme işlemi faizdir” ifadesi ile yasaklanmıştır. Ne yazık ki, maddeci ahlâkın etkisine giren Müslümanlar, geleneğimizde mevcut bulunan bu güzel davranışı büyük ölçüde terk etmişlerdir. Terkedilen sünnetleri ve İslâmî gelenekleri ihya eden, yeniden uygulama alanına koyan müminler için, büyük müjdelerin bulunduğu unutulmamalıdır.

Tüm alimler, yarar sağlayan her borcun faiz olduğuna dair ittifak etmişlerdir. Hadis olup olmadığı hususunda farklı görüşlerin bulunduğu; “fayda sağlayan her borç faizdir” sözüne binaen, alacaklının faydasına olacak her türlü borç anlaşması faizdir. İmam Beyhakî; hadis olmasa bile, bu kaidenin manasının sahih olduğunu ve birçok sahabeden bunun rivayet edildiğini aktarır. Aynı şekilde İmam Suyutî El Câmiu’s Sağir’de bu hadise yer vermiştir. Sonuç olarak; “toplu para elde etme menfaati karşılığında borç vermek” anlamını taşıyan gün yapmak caiz değildir. Ancak yanlış olduğunu bilmeden bu sisteme giren kişiler ödedikleri miktarı geri alıp kullanabilirler.

---

URL Kopyala