Aile içinde çocuk olmasına karşı engellemenin kadın ve erkek arasında söz birliği ile yapılması gerekir. Bu hususta iki taraf da hak sahibidir. Taraflardan birinin kendi başına bu hakkı yok sayması caiz değildir. Eşlerin rıza ile bunu yapmaları gerekmektedir. Çok ciddi meşru bir mazeret olmadıkça eşi çocuk yapmak istediği halde buna karşı çıkmak caiz olmaz. Kadın, kocası istemesi hâlinde, eğer tıbbi bir sakınca yoksa, çocuk doğurmayı istememe hakkına sahip değildir. Aynı şekilde kadın istediği halde koca da çocuk olmamasını isteyemez.

“Evleniniz, çoğalınız, çünkü ben kıyamet gününde sizin çokluğunuzla iftihar edeceğim.” (Beyhakî, VII, 81) “Sevimli, doğuma müsait kadınlarla evlenin.” (Ebu Davud, Nikah 2)  Ancak her meselede olduğu gibi, bu meselenin de şüphesiz birtakım istisnaları vardır. Bazı şartlarda hadis-i şeriflerde de müsaade edildiği “azl”e, bugünkü tabirle doğum kontrolüne ruhsat verilmektedir. Eşin onayı olmasa da azli caiz kılan sebepler (mazeretler) fıkıhçılar tarafından şöyle açıklanmıştır:

a) Düşman ülkesinde bulunmak ve çocuk doğduğu takdirde düşmanın eline düşerek esir veya köle olması ihtimâlinden korkmak.

b) Toplum ahlakının ve eğitiminin bozuk olması sebebiyle çocuğun iyi bir Müslüman olarak yetiştirilmesinin güç hâle gelmiş olması.

c) Kadının zayıf, emzikli veya hasta olması gibi sebeplerle hâmile kalması halinde zarar görmesi ihtimâlinin bulunması.

d) Kocanın gelirinin az olması veya ibadet gibi başka faâliyetlere de zaman ayırmak istemesi sebebiyle fazla çocuk yapmayı istememesi.