Başkasının yanında çalışan işçiye kendi yanında çalışması için teklifte bulunmak caiz mi?
Başkasının yanında çalışan işçiye kendi yanında çalışması için teklifte bulunmak caiz mi?
Başkasının işçisine daha fazla ücret teklif ederek kendi işine çağırmak caiz midir?
URL Kopyala
Sahihi Müslim 3790 nolu hadiste: “Biriniz bir diğerinizin satışı üzerine satış yapmasın.” Diğer rivayette (3791) “bir kimse kardeşinin satışı üzerine satış yapmasın. Onun talib olduğu kıza -ona izin vermediği sürece- talib olmasın” bir diğer rivayette (3792) “Müslüman başka bir müslümanın pazarlığı üzerine pazarlık yapmasın” buyurulmaktadır.
Kişinin kardeşinin satışı üzerine satışının misali şudur: Muhayyerlik süresi içerisinde bir şey satın almış olan kimseye, sen bu satışı fesh et (boz, geri çevir) ben sana aynısını ondan daha ucuza ya da ondan daha kalitelisini onun fiyatına satayım ve benzeri şeyler söylemesidir. Bu ise haramdır. Aynı şekilde kardeşinin satın aldığı şey üzerine satın almak da haramdır. Bu da muhayyerlik süresi içerisinde satıcıya sen bu satışı fesh et, bu malı ben senden o fiyattan daha yükseğe satın alırım ve benzeri şeyler söylemesi ile olur. Kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık yapmaya gelince, mal sahibi ile onu almak isteyenin satış üzerinde ittifak etmekle birlikte henüz akdi tamamlamamış olması ile birlikte bir diğerinin satıcıya onu ben satın alırım demesidir. Fiyatın belirlenmesinden sonra bu haram kabul edilmiştir. Fakat artırma (müzayede) yolu ile satılan bir mal için fiyat vermek haram değildir.
İlim adamları icma ile bir kimsenin kardeşinin satışı üzerine satış yapmasının, alışı üzerine alışa kalkışmasının, pazarlığı üzerine pazarlık yapmasının yasak olduğunu kabul etmişlerdir. Şayet buna uymayıp akdi yapacak olursa günahkar olmakla birlikte akit de yapılmış olur. Şafii, Ebu Hanife ve başkalarının görüşü budur. Fukaha’nın cumhuru artırma (müzayede) sureti ile alış verişin mübah olduğunu kabul etmişler seleften bazıları bunu mekruh görmüşlerdir. Başkasının yanında çalışan işçiye kendi yanında çalışması için teklifte bulunmak da hadislerde geçen yasak kapsamında değerlendirilmelidir. Zira Müslümanın, din kardeşinin aleyhine çalışması, ona hainlik yapması İslâm’da yasaklanmış ve ahlaksızılık olarak nitelenmiştir. Bu nedenle başkasının elinde ve imkanında olan şeylere göz dikmek, haset etmek yasak olduğu gibi, bir kimsenin yanında çalışan işçiye daha yüksek imkanlar teklif ederek çekmeye çalışmak da ahlaksızılık olup yasaktır.