Altının nisabı yirmi miskal, gümüşün nisabı ise iki yüz dirhemdir. İlk dönemlerde bu ölçülerde altın ve gümüş değer bakımından birbirine yakın idi. Ancak daha sonra gümüş çok değer kaybettiği için nakitlerin ve ticaret mallarının nisabının altına göre belirlenmesi uygun görülmüştür. Buna göre, borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla olarak yirmi miskal altına veya bunun karşılığı kadar para ya da ticaret malına sahip olan kimse, üzerinden bir yıl geçince zekâtla yükümlü olur. Altın, gümüş ve parada zekât nisbeti kırkta bir, yani yüzde iki buçuktur. Dolayısıyla yirmi miskal altında yarım miskal, iki yüz dirhem gümüşte ise beş dirhem zekât gerekir. Dirhem ağırlığı ülkelerin örfüne göre bazı değişiklikler gösterdiği için, İslâm alimleri zekâtın, ülkelerin örfî dirhemleri üzerinden verilebileceğine hükmetmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu uygulamasında 20 miskal altın 96 grama; 200 dirhem gümüş de 640 grama denk kabul edilmiştir.

Bir miskal, yirmi kırat olup yüz arpa ağırlığında, bir dirhem ise dört kırat olup yirmi arpa ağırlığındadır. Bir kırat = beş arpa = 0,2 gr. dır. Zekâtta esas olan ölçü şer’î dirhemdir. Günümüz ölçü birimine göre, 1 şer’î dirhem=2,8 gramdır. 200 dirhem x 2,8 = 560 gram olur. 1 miskal = 20 kırat olup, 20 kırat x 0,2 = 4 grama denk olur. Buna göre, 20 miskal x 4 = 80 gram, altının nisabı olur. Bu ölçüye göre, ağırlık bakımından yedi miskal altın, on dirhem gümüşe denk olur. Altın ve gümüş arasındaki bu denklik, piyasada tedavülde bulunan ve standart olmayan, dinar ve dirhemleri bir esasa bağlamak amacıyla Hz. Ömer’in (r.a.) halifeliği sırasında belirlenmiştir. Dolayısıyla tercih edilen şer’î ölçüye göre altının nisabı 80 gram, gümüşün nisabı ise 560 gramdır.