Alışverişlerde verilen hediyeler veya yapılan indirimlerden faydalanmak caiz mi?
Alışverişlerde verilen hediyeler veya yapılan indirimlerden faydalanmak caiz mi?
Bir alana bir bedava, gazoz alana açacak hediye, şunu alana bu hediye veya şu miktar alışveriş yapana şu kadar indirim veya ikinci ürün alımı için indirim gibi işlemler caiz mi?
URL Kopyala
Her şeyden önce satın alınan malın mubah olması gerekir. Bununla birlikte, şayet yanında verilecek olan hediye baştan belli ise, fiyatın bu sebeple fazla olması zarar vermez, zira bu; alınan malın yanında ikinci bir eşyayı beraber satın almak olur ki, toplam fiyat da satın alınan malların bedeli sayılır.
Fakat, şayet verilecek hediyenin ne olacağı bilinmiyorsa; hediye için ekstra bir ödeme yapılmaz ve mal sırf hediyesi için alınmaz ise caizdir. Zira hediye için fazladan bedel ödenmesi, onun satışa dahil olması anlamına gelir, fakat maldaki belirsizlik sebebiyle de satış fasit olur. Sırf hediyeden dolayı malı satın almak da ihtiyaç olmadığı halde malı zayetmek ve israf olduğu için caiz değildir.
Şayet hediye, çekiliş ile veriliyor ve herkese verilmiyorsa, onun için fazla ödeme yapmak da kumar olur ve haramdır. Zira taraflardan birinin kazanıp diğerinin kaybettiği bütün şans oyunları kumardır. Ancak fazla ödeme yapılmaz ise çıkan hediye alınabilir, zira sadece kazananın kârlı çıktığı, kaybedenin ise zarara uğramadığı uygulamalar kumar niteliğinde değildir.
Buna göre; marketlerde ve mağazalarda, iş yeri sahiplerinin alışveriş yapan müşterilerine verdikleri çekiliş kuponuna hediye çıkması durumunda, müşterilerin çıkan hediyeleri almalarında bir sakınca yoktur. (Kâsânî, Bedâî’, VI, 206) Çünkü müşterilerden birinin kazanması halinde diğerleri bir şey kaybetmemektedir. Ancak, çekilişe katılmak için ayrıca bir ücret ödenmesi halinde ise, yatırılan para üzerinden şans yolu ile kazanç elde etme durumu söz konusu olacağından yapılan çekiliş işlemi kumar olur.