Mâlikî âlim Ebû Bekir İbnü’l-Arabî (öl. 543/1148) “Bu meselede ashâb ihtilâf etmiş, onlardan sonra bu namazı kimse kılmamıştır.” demektedir. (1) Gerçekten de Hz. Ebû Bekir (öl. 13/634), Hz. Ömer (öl. 23/644) ve Hz. Osman (öl. 35/656) gibi ileri gelen sahâbenin böyle bir namazın varlığını kabul etmediği nakledilir. (2) Diğer taraftan Mâlikîler akşam namazının edasının geciktirilmesine yol açacağı gerekçesiyle böyle bir namazı kerih görmüşlerdir. Onlara göre geçmiş dönem uleması da böyle bir namaz kılmamıştır. (3) İbrahim en-Nehaî (öl. 96/714) de böyle bir namazın varlığını kabul etmemiş; Ebû Hanîfe (öl. 150/767) de onunla aynı görüşte olduğunu söyleyip (4) bunu bid‘at saymıştır. (5) Gerçekten de elimizde akşamın farzından önce eda edilecek nâfile bir namazın varlığına işaret eden böyle rivayetlerle çelişir gibi görünen yani söz konusu vakitte nâfile bir namaz kılınmadığını gösteren hadisler de vardır.

Nitekim “Her İki Ezan (Ezan ile Kâmet) Arasında (Nâfile) Bir Namaz Vardır, Akşam Namazı Hariç” şeklindeki rivayet Dârekutnî ve Taberânî (öl. 360/971) tarafından şu şekilde gelmiştir: “Akşam namazı hariç her iki ezan arasında iki rekâtlı bir namaz vardır.” (6) Akşamın farzından önce nafile kılınmasının kerahate sebebiyet vermesi akşamı geciktirme illetine bağlanmıştır. Ancak tahrimi anlamda kerahat, hadiste ifade edildiği üzere akşamı yıldızların toplanması vaktine kadar geciktirmektir ki durum meselemizde yoktur. Belki akşam ezanı ile kamet arasını az da olsa ayırıp geciktirmenin tenzihi kerahate sebebiyet vermesi söz konusu olabilir ki bu da akşamın farzından önce iki rekat nafile kılmakta bir sakınca olmayacağını gösterir. (7) Dolayısıyla Hanefilerin bu namazı kılmayı tercih etmemesi mezheplerinin gereği olmakla birlikte, kılmayı tercih edenleri de tenkit etmemeleri doğru davranış şekli olacaktır.

1) Ebû Bekr Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Meâfirî İbnü’l-Arabî, ʿÂriżatü’l- aḥveẕî fî şerḥi’t-Tirmiẕî (Beyrut: Dâr’ul-Kütübü’l-İlmiyye, ts.), 1/300.

2) ʿAbdurrezzâḳ, el-Muṣannef, 2/435; Ebû ʿAbdullâh Muḥammed b. el-Ḥasen eş-Şeybânî, el-Âs̱âr, thk. Ebu’l-Vefâ el-Efgānî (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-ʿİlmiyye, 1413/1993), 1/374.

3) İbn Ruşd el-Cedd, el-Beyân ve’t-Taḥṣîl ve’ş-Şerḥ ve’t-Tevcîh ve’t-Tʿalîl li’Mesâili’l- Musteḫrace, 17/375-376.

4) Şeybânî, el-Âs̱âr, 1/374.

5) Bedruddîn el-ʿAynî, ʿUmdetu’l-Ḳârî Şerḥu Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî, 7/234.

6) Darekutnî, “Salât”, 10; Ṭaberânî, el-Muʿcemu’l-Kebîr – et-Ṭaberânî, 8/179.

7) El’Bahrur Raik, 1/261.