Bir kimse, hem kendi ihtiyacını ve hem de geçimleri kendi üzerine olan kimselerin ihtiyaçlarını karşılayan ve temel ihtiyaçlar adını alan şeylerden zekat vermez. Oturulan evler, evlerin lüzumlu eşyaları, giyinip kuşanmaya ait elbiseler, silahlar, binek araçları, bir aylık diğer bir görüşte bir yıllık yiyecek ve içecek şeyler, ilim sahiplerinin birer takımdan ibaret kitapları, sanatkarların birer takım aletleri temel ihtiyaçlardan sayılır.

Ticaret için olmayan fazla miktardaki ev eşyasından, altın ve gümüşten başka süs eşyalarından, yakut, zümrüt, inci ve elmas gibi ziynet eşyalarından da zekat vermek gerekmez. Ancak bunlar temel ihtiyaçlar dışında olup kıymetleri nisap miktarına ulaşınca, sahipleri zengin sayılır, zekat vermekle yükümlü olmasalar da, zekat ve sadaka alamadıkları gibi bunlar üzerine fıtır sadakası ve kurban vacip olur.

Fukaha’nın: ”İlim sahiplerinin birer takımdan ibaret kitapları, sanatkarların birer takım aletleri temel ihtiyaçlardan sayılır” ifadesinden kast edilen; ”bu araçlardan ehli olanlar faydalanır, ehli olmayanlar faydalanmadığı için ihtiyaç fazlası sayılır” demektir. Buna binaen ehlinin faydalanmak için bulundurmadığı veya ehli olmayanın faydalanmak için bulundurup faydalandığı bu araçlarda hüküm değişecektir.