Satranç, zar ile oynanan tavla, kızmabirader, monopoli gibi oyunların oynanması câiz midir?
Satranç, zar ile oynanan tavla, kızmabirader, monopoli gibi oyunların oynanması câiz midir?
Nerd, nerdeşir (tavla) ve kiab (zar) ile ilgili olarak Peygamber Efendimizden (s.a.v) nakledilen belli başlı hadisler şunlardır: “Nerdeşîr ile oynayan, elini domuz etine ve kanına batırmış gibidir.“[1] Nerd (tavla) ile oynayan kişi, Allâh’a ve Rasûlüne isyan etmiştir.[2] Kiab (zar) ile oynayan kişi Allâh’a ve Rasûlüne isyan etmiştir.[3]
Âlimlerin çoğunluğu; yukarıda başlıcaları anılan hadislerden ve sahabe uygulamalarından hareketle, tavlanın haram olduğunu ifâde etmişlerdir. Zar ile oynamak da çoğu sahâbe tarafından mekrûh görülmüştür. Buna binaen de zar ile oynanan tüm oyunlar tahrîmen (harama yakın) mekrûh kabul edilmiştir.
Şâfiî dışındaki mezhep imamları, genelde nerd (tavla) ile satrancı aynı hükümde tutmuşlar ve kumar olarak oynanmasa dahi gereksiz vakit israfına vb. sebep olan oyun olduklarını öne sürerek, tavla ve satranç oynamanın câiz olmadığını söylemişlerdir.
Hanefî fakihlerinden Kâsânî, bu konuda sert bir tutum sergileyenler arasında yer alır ve bunlar hakkında şöyle der; eğer tavla ve satranç kumar ise: ”Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar) ve şans okları birer şeytan işi pisliktir”[4] âyetinden ve: ”Sizi Allâh’ı anmaktan alıkoyan her şey kumardır” hadîsinden[5] hareketle haram olmalıdır.
Şayet, tavla ve satranç kumar değil de oyun ise bu takdirde: (gereksiz vakit israfına vb. sebep olan) her oyun haramdır ancak, kişinin ailesiyle, ok ve yayıyla ve atıyla oynaması hariç[6] hadîsinden hareketle yine haram olmalıdır.[7]
Kaynakça:
[1] Müslim, Kitâbu’ş-şi’r 10; bâbu tahrîmi’l-lâ’bi bi’n-nerdeşir, h. no: 5896
[2] Ebû Dâvûd, Kitâbu’l-edeb, 64; bâb fi’n-nehy ani’l-lâ’bi bi’n-nerd, h. no: 4938
[3] Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 32, s. 253, h. no: 19501
[4] Mâide Sûresi: 90
[5] Zeylaî’nin de işaret ettiği üzere bu sözün Peygamberimize nispeti değil, tâbiin dönemi âlimlerinden Kâsım b. Muhammed’e nispeti sabittir. bkz. Nasbu’r-Râye, Kitâbu’l-kerâhiyye, mes’eletün müteferrika, c. 4, s. 275
[6] Nesâî, es-Sünenü’l-Kübra, Kitâbu işrati’n-nisâ, bâbu mulâabetü’r-racül zevcetehu, h. no: 8889
[7] Kâsânî, Bedâiu’s-Sanâî, Kitâbu’l-eşribe, bâbu’l-istihsân, c. 5, s. 127
URL Kopyala
