Sosyal medyada üzerinden yapılan kitap vb. çekilişleri caiz mi?
Sosyal medyada üzerinden yapılan kitap vb. çekilişleri caiz mi?
Bazı sosyal medya hesapları, ”hesabımızı takip eden ve bu içeriği tekrar paylaşan 1 kişiye kitap hediye ediyoruz” gibi paylaşımlar yapıyor. Bu çekilişlere katılmak caiz mi?
URL Kopyala
Bir çekilişin asıl amacının takipçi ve reklam sayısını artırmak olması durumunda, İslam fıkhına göre birden fazla sakınca ortaya çıkar. Bu sakıncalar, genel olarak haksız kazanç, aldatma, hile ve garar unsurları etrafında toplanır. Bu tür çekilişlerde, çekilişi düzenleyen kişi veya hesap, katılımcıların emeği ve eylemleri üzerinden ticari bir fayda sağlar. Katılımcılar “beğenme, takip etme ve paylaşma” gibi eylemlerle aslında bir hizmet sunar. Bu hizmetin karşılığı ise sadece bir çekilişe katılma hakkıdır ve kazanma garantisi yoktur. Katılımcıların büyük çoğunluğu, bu emeğin karşılığını alamaz. Büyük bir kesimin emeğinin karşılıksız kalması, haksız kazanç olarak değerlendirilebilir. Çekiliş, aslında bir pazarlama ve reklam aracıdır. Ancak bu durum, dürüst bir ticaretin gerektirdiği şeffaflıktan uzaktır. Eğer çekiliş adil değilse, yani kazanan önceden belirlenmişse veya kurallar net değilse, bu doğrudan hile ve aldatma olarak kabul edilir. İslam, ticari ilişkilerde dürüstlüğü ve şeffaflığı temel bir ilke olarak görür. Bu tür çekilişlerde, bir tarafın kazancı (çekilişi yapanın reklam ve takipçi kazanması), diğer tarafın (katılımcıların) emeği karşılığında belli olmayan bir sonuca bağlıdır. Bu durum, İslam’ın yasakladığı garar unsuruna benzemektedir. Katılımcı, emek sarf ederek ve zaman ayırarak bir eylemde bulunur. Karşılığında bir kazanç vaat edilir, ancak bu kazancın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği tamamen şansa ve belirsizliğe bağlıdır. Sosyal medya çekilişleri, takipçi ve reklam sayısını artırmak gibi ticari amaçlarla yapıldığında, haksız kazanç ve aldatma gibi unsurları taşıdığı için İslam fıkhına göre sakıncalı bulunmaktadır. İslam’ın temel ahlaki ve ticari ilkeleri, şeffaf olmayan, emeğin karşılığını vermeyen ve belirsizlik içeren işlemleri yasaklamaktadır.

