Wise ve benzeri uluslararası para transferi ve döviz alım satım işlemleri caiz midir?
Wise ve benzeri uluslararası para transferi ve döviz alım satım işlemleri caiz midir?
Temel olarak Wise, uluslararası para transferi ve döviz alım satım işlemleri için bir platformdur. İslam fıkhında en önemli yasaklardan biri olan faiz (riba), bir borç karşılığında alınan fazlalıktır. Wise uygulamasında doğrudan faiz geliri elde etme durumu, uygulamanın sunduğu opsiyonlara göre değişebilir.
Faiz Kazanma Opsiyonu: Wise, bazı ülkelerdeki müşterilerine bakiyelerinde tuttukları paralar için faiz kazanma seçeneği sunmaktadır. Bu özellik, paranın devlet tahvilleri gibi faiz getiren varlıklara yatırılmasıyla elde edilir. Bu durum, fıkıh açısından faiz olduğu için caiz değildir.
Standart Bakiyeler: Eğer bu faiz kazanma opsiyonu aktif edilmezse, Wise hesabında bekletilen paralar için faiz ödenmediği belirtilmektedir. Bu durumda, faiz geliri elde etme sakıncası ortadan kalkar. Ancak bu paraların, platform tarafından nasıl nemalandırıldığı ve bu nemalandırmanın İslami kurallara uygun olup olmadığı da önemli bir konudur.
Döviz Alım Satım İşlemleri (Sarf Akdi)
İslam fıkhında döviz alım satımı (sarf akdi), belirli kurallara tabidir. En önemli kural, paranın ve dövizin bedellerinin karşılıklı ve peşin olarak (elden ele) teslim edilmesidir. Bu, hem alıcı hem de satıcının işlem anında bedelleri karşılıklı olarak alması anlamına gelir. Bu uygulamada elden ele teslim söz konusu olmadığı için klasik fıkha göre caiz değildir.
Sistem üzerinden peşin para takasını caiz gören muasır mercilere göre de Wise’ın çalışma mantığı, bu peşinlik kuralı açısından tartışmaya açıktır. Buna göre para transferleri genellikle anlık olarak gerçekleşse de, bazen paranın karşı tarafa ulaşması biraz zaman alabilmektedir. Bu gecikme, fıkıhta caiz olmayan “nesîe ribası” (vadeli işlem faizi) olarak değerlendirilir.
Örnek: Siz Wise üzerinden Türk Lirası gönderirken, karşıdaki kişi Doları birkaç saat veya bir gün sonra alıyorsa, bu durum “peşinlik” şartını tam olarak sağlamadığı için modern fıkıhçılara göre de sorunludur. Ancak her ne kadar zayıf bir tutum olsa da bazı modern fıkıhçılar, teknolojik imkanların getirdiği bu tür gecikmeleri, işlemi baştan geçersiz kılacak bir durum olarak görmeyebilirler.
Wise’ın Ücret Yapısı ve Komisyonlar
Wise, döviz alım satımı ve para transferi işlemlerinde düşük komisyonlar almaktadır. Bu komisyonlar, hizmetin karşılığı olarak alındığı için prensipte bir sakınca taşımayabilir. Ancak bu ücretin hesaplanma şekli ve gizli maliyetler içerip içermediği de dikkatle incelenmesi gereken bir konudur. Eğer komisyon, hizmetin maliyetini aşan ve haksız kazanç sağlayan bir yapıda ise fıkhen uygunsuzluk teşkil eder.
Sonuç olarak, Wise uygulamasını kullanırken İslam fıkhı açısından dikkat edilmesi gerekenler şunlardır: Uygulamanın sunduğu faiz kazandıran opsiyonları kesinlikle kullanmamak gerekir. Döviz alım satım işlemlerinde paranın karşılıklı tesliminin mümkün olduğunca peşin ve anlık olarak gerçekleştiğinden emin olmak önemlidir. Uygulamanın para birimi çevrimlerinde kullandığı kurun şeffaf olup olmadığını ve ek maliyetleri içerip içermediğini kontrol etmek faydalı olacaktır. Her ne kadar fıkıh otoriteleri arasında bu konularda farklı görüşler bulunsa da genel prensip, şüpheli durumlardan kaçınmaktır.
URL Kopyala
