Faziletli bir ameli yapmayı saygıdan dolayı bir başkasına ikram etmek câiz midir?

İbadetlerde ikramda bulunmak “iki” türlüdür:

Birinci kısım vacip olan ibadetlerdir ki onlarda ikramda bulunmak câiz değildir.

Örneğin; abdestsiz olan iki arkadaştan birinin, kendisine ait olan suyla abdest almayıp arkadaşına ikram etmesi ve başka su olmadığı için de teyemmüm alması gibi. Bu durumda böyle bir ikram câiz olmaz, zira bu ikram sebebiyle kendisine vacip olan bir ibadeti terk etmiş olur.

İkincisi ise müstehap olan ibadetlerde ikramdır. Bu tür ibadetlerde yapılacak ikram, kişinin bu ibadetten erinmesi anlamına gelebileceği için, mekrûh olduğu söylenmektedir. Ancak en doğru görüş şudur; normal şartlarda ikramda bulunmamak asıl olmakla birlikte, ikram etmeyi gerektiren bir sebep olması durumunda ikram câiz olur.

Örneğin; birinci safta kılan evladın, arkasındaki safta babası bulunup, babasına ilk safı ikramda bulunmadığı takdirde, insanlar tarafından yadırganacak olması durumunda, ikramda bulunması uygundur. Yine aynı şekilde arka safta bulunan ilim ehli bir zata ikramda bulunmak da böyledir.

Nitekim İbni Nüceym, konu ile alakalı şöyle demektedir; bir kimse mescide önce gelmiş olsa ve birinci safta yerini almış olsa, daha sonra yaşta ya da ilimde kendisinden daha büyük olan birisi mescide girmiş olsa, ona hürmeten saftan geri çekilmesi uygun olur.

Nitekim şu âyet-i kerîme bu manaya işaret etmektedir:

“Onlardan (muhacirlerden) önce o yurda (Medine’ye) yerleşmiş ve imanı da gönüllerine yerleştirmiş olanlar, hicret edenleri severler. Onlara verilenlerden dolayı içlerinde bir rahatsızlık duymazlar. Kendileri son derece ihtiyaç içinde bulunsalar bile onları kendilerine tercih ederler. Kim nefsinin cimriliğinden, hırsından korunursa, işte onlar kurtuluşa erenlerin ta kendileridir.”^[1]

 

---

Kaynakça:

[1] Haşr Sûresi: 9

---

URL Kopyala