Gıybet kul hakkı mıdır ve gıybetin tövbesi nasıl olur?
Gıybet kul hakkı mıdır ve gıybetin tövbesi nasıl olur?
Gıybet edilen kişinin haberi olmadan yapılan gıybet kul hakkı mıdır? Gıybet ettiğimiz kişiyle helalleşmek zor veye imkanı yoksa ne yapmalıdır?
URL Kopyala
Gıybet edilen kişinin haberi olmadan yapılan gıybet, kesinlikle kul hakkıdır ve gıybet edilen kişinin gıybetten haberdar olması durumunda helalleşmenin zorunlu olduğu belirtilir. Ancak, eğer kişinin haberi yoksa ve gıybetin anlatılması daha büyük bir fitneye (daha fazla küslüğe veya zarara) yol açacaksa, gıybeti anlatıp helallik istemek yerine, aşağıda belirtilen telafi yöntemlerine başvurmak daha uygun görülür. Çünkü amaç, bir hatayı düzeltirken daha büyük bir hata yapmamaktır. Bu hassas konuda kul hakkından kurtulmak için samimi bir tövbe, dua ve helalleşme çabası son derece önemlidir. Gıybet, bir kişinin arkasından hoşlanmayacağı bir şeyi konuşmak anlamına gelir. Bu eylemin kişinin bilgisi dışında yapılması, hakkın ortadan kalktığı anlamına gelmez. Zira kul hakkının özü, bir başkasının maddi veya manevi zarar görmesidir. Gıybetle kişinin itibarı, onuru veya saygınlığı zedelenebilir; bu da manevi bir zarardır ve kul hakkının doğmasına sebep olur. İslam alimleri, kul hakkının affedilmesi için üç temel şarttan bahsederler: Hakkı ihlal eden kişinin tövbe etmesi. Hakkı ihlal edilen kişinin affetmesi. Eğer maddi bir haksa, o hakkın iade edilmesi. Gıybet ise manevi bir hak ihlali olduğundan, bu üç şartın ilk ikisi önemlidir.
Ancak, gıybet edilen kişiyle helalleşmek her zaman kolay veya mümkün olmayabilir. Gıybet ettiğiniz kişiyle helalleşmek zor veya imkânsızsa, İslam alimleri bu durumu farklı şekillerde değerlendirmişlerdir. Bu durumda yapılması gerekenler şunlardır: Öncelikle yaptığınız gıybetten dolayı pişmanlık duymalı ve Allah’tan af dilemelisiniz. Bu, tövbenin ilk ve en önemli adımıdır. Gıybetini yaptığınız kişi için hayır duada bulunmalısınız. Örneğin, Allah’tan ona mağfiret ve rahmet dilemek, ahiretteki derecesinin yükselmesini istemek gibi dualar edebilirsiniz. Ayrıca bazı ibadetlerinizin sevabını hediye edebilirsiniz. Bu, kul hakkını manevi olarak gidermeye yönelik bir çaba olarak görülür. Eğer mümkünse, aynı kişilerin yanında veya uygun ortamlarda, gıybetini yaptığınız kişinin iyi yönlerini, faziletlerini ve güzel ahlakını anlatmalısınız. Bu, gıybetin olumsuz etkisini silmeye yönelik bir telafi çabasıdır. Eğer gelecekte gıybet ettiğiniz kişiyle karşılaşır ve helalleşme fırsatı yakalarsanız, bu fırsatı imkan nispetinde mutlaka değerlendirmelisiniz.