Yem parasının da müşteriye ait olmak üzere, hayvan ve ücretinin vadeli olarak satışı caiz midir?

Babam ineğini Aralık’ta teslim etmek üzere o vakitte etin fiyatı neyse o fiyata satmış, o vakte kadar yem parasını istemiş alanlar bin lira ödemiş, böyle bir satış caiz midir?

Hanefi mezhebinde hayvanda selem caiz olmamakla birlikte caiz gören müçtehitlerde ücretin peşin olması şartını koşarlar. Kabz (teslim alma) şartını gerekçelendirme bağlamında selemin meşruiyetini gösteren hadiste geçen “islâm” veya “islâf” kelimelerinde “teslim” anlamının bulunduğu, re’sülmâlin kabzedilmemesi halinde icmâ ile yasaklanan, vadeli ile vadelinin mübadelesine (el-kâli’ bi’l-kâli’) zemin hazırlanmış olacağı, zaten selemde belli oranda var olan belirsizliğin (gararın) re’sülmâlin kabzedilmesiyle kabul edilebilir hale geleceği ve değişime konu yapılan her iki bedelin de vadeli olması halinde akdin maksadı olan hukukî sonuca ulaşılamayıp akdin işlevsiz kalacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; para dışındaki malların alışverişinde iki bedelden birisinin teslim edilmesi zorunludur, aksi takdirde hadis-i şerifte yasaklanan “vadeliyi vadeliye satmak” anlamına gelecektir ve caiz olmayacaktır.

Ayrıca hayvan kesildikten sonra kilosu tartılıp, önceden anlaşma yapılan fiyat üzerinden hesap yaparak satın alınması caiz olmadığı halde fiyat belirlemeden yapılacak olan bu işlem evleviyetle caiz olmayacaktır. Akit esnasında, etin kilo miktarı ve dolayısıyla da karşılığında ödenecek fiyatın malum olmaması bir yana, burada satın alınan şey hayvanın etidir ve satış anında et mevcut olmadığından bu alışveriş batıl olarak değerlendirilir.

Sonuç itibarıyla hem mal hem de ücreti vadeli olan bir satış geçersiz olduğu gibi bilinmezliklerle dolu bir alışveriş olup batıl olması sebebiyle alınan yem parası da iade edilmesi gerekecektir.

---

URL Kopyala