Sahibi tertip ne demektir? Tertib sahibi kaza namazını nasıl kılar?

Ergenlik çağından sonra hiç kaza namazı olmayan veya hatırında olduğu halde bir namazı kazaya kalıp üzerine beş vaktin edasını yapmamış yahut peşpeşe 6 vakit kazaya kalmamış olan kimseye sahibi tertip denir. Sahibi tertip olan kimse namazlarını kılarken sıra ile kılmak zorundadır, şayet bir namazı kazaya kalmış olsa bunu kılmadan sonraki namazı kılmaya kalksa bu namaz geçerli olmaz zira bu kişi tertibe ve sıraya riayet etmek zorundadır. Ancak geçmişte bir kaza üzerine beş vakit eda etmiş yahut peşpeşe altı vakit namaz kazaya kalmış olan kişiden tertip düşer, kazaya kalan bu namazların tamamını kılarak temiz bir sayfa açmış olmakla  düşmüş olan tertip bir daha geri gelmez. Bir kazanın üzerine beş vaktin eda edilmesinden sonra yahut peşpeşe altı vakit kazaya kaldıktan sonra sahibi tertip vasfı düşer ve bu kişi artık namazlarını sıra ile kılmak zorunda olmaz.

Tertip sahibi olan kimsenin, kaza namazı ile vakit namazı arasında sıraya uyması yani öncelikle kılmadığı namazı kaza etmesi, daha sonra içinde bulunduğu vaktin namazını kılması gerekir.^[1] Zira Rasûlullâh Efendimiz “sallallahu aleyhi ve sellem” Hendek savaşı’nda kılamadığı dört vakit namazı sırayla ve vakit namazından önce kılmıştır.^[2] Ayrıca Peygamber Efendimiz (s.a.s), şöyle buyurmuştur: “Bir kimse bir namazı unutur da, imama uyarak kılmakta olduğu bir namazda iken hatırlarsa; imamla beraber kılmakta olduğu namazı tamamlasın ve unutmuş olduğu namazı da ondan sonra kılsın. Sonra imamla beraber kılmış olduğu namazı da yeniden kılsın.”^[3]

Kazaya kalan namazların sayısı altı veya daha fazla olursa kişi sahib-i tertip niteliğini kaybeder. Böyle bir kimse artık kazaya kalan namazları ile vakit namazları arasında sıra gözetmek zorunda değildir. Kazaya kalan namazlarını kılmadan vakit namazlarını kılabilir. Tertip düştükten sonra kaza namazları için belirli bir vakit aranmaz, mekruh vakitler dışında her zaman kaza namazı kılınabilir. İslam hukukçularının çoğunluğuna göre, tertip düştükten sonra tekrar tertip sahibi olunamaz. Mezhepte fetva bu yöndedir. Ancak bir görüşe göre, üzerindeki kaza namazları sayısını beş veya beşten daha aşağı bir sayıya indiren kimse, tekrar “sahib-i tertîb”den sayılır.^[4]

Hanbelî mezhebine göre kazâ namazı sayısı çok olsa da tertibe uyulması gerekir. Şâfiî mezhebinde ise, kaza namazları arasında ve kaza namazı ile vakit namazı arasında tertibe uyulması sünnettir.

 

---

Kaynakça:

[1] Mevsılî, İhtiyâr, İstanbul, ts. I, 64
[2] Buharî, Meğâzî, 29
[3] Beyhakî, Sünen, Haydarabâd, 1344, II, 221
[4] el-Merginânî, el-Hidâye, 1. Cüz., Bâbü Kazâi’l-Fevâit

---

URL Kopyala