Kiralanan bir mülke zarar vermeme güvencesi olarak depozito vermek câiz midir?

Hanefî mezhebinde; herhangi bir kusur olmadığı ve mal sahibinin ileri sürdüğü şartlara aykırı davranılmadığı müddetçe, kiracının kiraladığı malda meydana gelecek zararı ödeme yükümlülüğü yoktur. Bu sebeple, “mal sahibi kiracıdan aldığı depozitoyu kullanmayacak ise”  rehin manasına gelebilecek bir şeyi, güvence olarak alması anlamına gelir ki bu câiz değildir.^[1] “Mal sahibi kiracıdan aldığı depozitoyu kullancak ise” bu bir borç sayılır, bu durumda ise yapılan işlem; borç şartı koşulan kiralama işlemi olur ki bu da, hadis-i şeriflerde yasaklanan; “akit içerisinde akit”, diğer bir tabirle “şartlı akit” anlamına gelip fasit bir muamele olmasına sebebiyet verir.

Fakat Mâlikîlere göre; kira sözleşmesinde rehin almak câiz görülmüştür. Günümüzde, menkul veya gayrimenkul malların kiralanmasının büyük bir sektör hâline gelmesi, konunun suiistimale açık olması ve güven duygusunun zedelenmesi gibi sebeplerden dolayı Mâlikî mezhebinin görüşü istikametinde, mal sahibinin depozit almasının câiz olduğu söylenebilir. Ancak bu durumda mal sahibinin depozitoyu kullanması câiz olmaz, zira rehinin menfaatinin sahibine ait olması bir yana, mal sahibi depozitoyu kullandığı takdirde rehin olmaktan çıkıp borç hükmünde olur ve yukarıda bahsi geçen fasit akit sınıfına girer.

 

---

Kaynakça:

[1] Mevsılî, el-İhtiyâr, Kitâbu’l-icâra; c. 2, s. 53

---

URL Kopyala