Kasap, kurban sahiplerinden vekalet almadan kurbanı kesmiş olsa, kurban geçerli olur mu?
Kasap, kurban sahiplerinden vekalet almadan kurbanı kesmiş olsa, kurban geçerli olur mu?
Bir kimse, bir hayvanı kurban için belirlemiş olsa ve başkası da onun yerine kesmiş olsa geçerli bir kurban hükmündedir. Kurban, kesim zamanında kesilmesi şartıyla, kesen kişi vekil edilmiş sayılır. Zira kurban sahibi, zaten kesilmesi niyetiyle kurbanı almış olması sebebiyle, bu amacını gerçekleştiren eyleme de rıza gösterir, bu da delalet yoluyla vekalet sayılır. El Mevsua el-Fıkhiye el-Kuveytiyye 5/105 de şöyle geçmektedir: Fıkıh alimleri, vekil Müslüman olduğu takdirde vekalet geçerli olduğuna dair görüş birliği içindedirler. Vekalette asıl olan söz ile yapılmasıdır. Fakat örfte yapılan yöntem de geçerlidir. Şeri’atın kurallarına göre örf vekaleti, sözel vekalet gibidir. Örf ve durum vaziyetine göre; ortaklardan birinin ayarladığı kasabın kurbanı kesmesine diğerleri de rıza gösterir, bu nedenle kesilen kurban geçerlidir.
Hanefî fakihlerinden İmam Kudurî şöyle aktardı: Mezhep alimleri şöyle dedi: Kişinin haberi olmadan onun adına yapılan kurban kesimi geçerli olup kesen kişi tazminata tabi tutulmaz. İmam Şafiî de şöyle dedi: Kurban geçerlidir fakat kesim ile hayvanın kıymeti eksildiği takdirde kesen kişi tazminata tabi tutulur ve sahibi adına fakire sadaka verilir.
Sonuç olarak; genellikle kurbanların kesimi sahipleri tarafından olmayıp, başkasını vekil kılma yoluyla olduğundan, kurban başkası tarafından kesildiğinde örf olarak izin verildiği kabul edilir. Böylece örf olarak izin sözel izin gibi sayılır, sonuçta kurban sahibi bu eyleme razı olur ve yükümlülüğünü yerine getirmesi itibarıyla kurbanı geçerli olur.[1]
Yine Ebu Abdullah el-Harşi el-Maliki şöyle dedi: Vekillik sözel olduğu gibi örf olarak da gerçekleşir, örf uygulaması sözün yerine geçer. Kurban kesen kişi, adına kestiği kişinin yakını olup genelde onun işlerini onun adına yapıyorsa, onun adına kurban keserse kurbanı meşhur görüşe göre geçerlidir.[2]
Nevevi de şöyle dedi: Yabancı bir kimse, belirli bir kurbanı kurban zamanında keserse, meşhur görüşe göre geçerli olur. Çünkü bunun yerine getirilmesi niyet gerektirmez, başkası onun yerine kesme işini yerine getirse geçerli olur. Aynen bir mahalden necasetin giderilmesi hükmüne benzer.[3]
El-Merdavi el-Hanbeli şöyle dedi: İzinsiz olsa dahi, kurban zamanında başkası tarafından kesilirse geçerli olur ve kesen kimseye bir tazminat yoktur. Kesen kişi bazen sahibi adına niyet eder, bazen genelleme yapar, bazen kendi adına niyet eder. Şayet sahibi adına niyet ederse geçerli olur ve kesen kimseye tazminat gerekemez. Bu mezhebin görüşüdür.[4]
Kaynakça:
[1] Tecrid 12/6341
[2] Şerhi Muhtasarı Halil 3/43
[3] Ravdat el Talibin 3/214
[4] El-İnsaf 9/387
URL Kopyala
