Karısına ”beğenmiyorsan sen bilirsin” diyen koca eşine boşama yetkisi vermiş olur mu?
Karısına ”beğenmiyorsan sen bilirsin” diyen koca eşine boşama yetkisi vermiş olur mu?
Eşimin bana ”beni istemiyorsan ayrılabilirsin, beğenmiyorsan sen bilirsin” gibi şeyler diyerek yapılmış olan bir tartışma, talak muzakeresi hükmünde midir? Bunları soyleyerek beyim bana talak yetkisi mi vermiş oluyor? Ben talak yetkisi vermedim sadece mahkemeye gidebilirsin demek istedim dedi. Bu durumda bu yetki bende var mıdır?
Kocanın boşama yetkisini karısına veya bir başka kişiye devretmesine “tefvîzü’t-talâk” denir. Bu hakkın kendisine devredildiği kişi “müfevveza” diye nitelenir. Fakihler talâkta tefvîzin câiz olduğunda ittifak etmiştir. Peygamber Efendimizden, eşlerine arzu ederlerse kendilerini serbest bırakacağını söylemesini isteyen âyet bu husustaki deliller arasında yer alır. (el-Ahzâb 33/28-29; Buhârî, “Ṭalâḳ”, 5) Nikâh akdinin kuruluşu esnasında tefvîz şartı ileri sürülebileceği gibi evlilik devam ederken de koca tefvîz tasarrufunda bulunabilir. Tefvîz kocanın talâk haklarını ortadan kaldırmaz ve eksiltmez. Kadın tefvîz hakkını kullandıktan sonra talâktan rücû edemez. Kadının bu hakkı kullanmasından önce erkeğin verdiği yetkiyi geri alıp alamayacağı ise tartışmalıdır. Tefvîz işlemini talâk yetkisinin temlik edilmesi olarak gören Hanefiler’e göre tefvîzde bulunan kişi tasarrufundan rücû edemez ancak bu yetki geniş zaman kaydı konmadığı takdirde meclisle kayıtlıdır.
Fakihler talâkta olduğu gibi tefvîzde de sarih ve kinayeli ifadeler arasında fark gözetmişler; talâk kelimesi kullanılmışsa tefvîzi sarih, kullanılmamışsa kinayeli kabul etmişlerdir. Bu ayırım, talâkta olduğu gibi sarih lafızlarda niyete bakılmaması ve kinaye lafızlarda niyetin şart koşulması, sarih olanların ric‘î ve kinayeli olanların bâin talâk hükmünde kabul edilmesi gibi hükümleri beraberinde getirmektedir. Soruda geçen ” beni istemiyorsan ayrılabilirsin” sözü boşama yetkisi vermek hususunda kinayeli bir söz olup kocanın bu sözü boşama yetkisi vermek anlamında söylememesi durumunda yeminle birlikte kocanın sözü geçerli olur. Ayrıca bu, vekâletten farklı bir tasarruf olup, bundan kocanın rücû etmesi mümkün değildir. Ancak bu yetki verilirken ”ne zaman istersen kendini tercih edebilirsin” gibi geniş zaman kaydı konmamış ise bu tercih yetkisi o meclis ile kayıtlı olur, bu meclis dağıldıktan sonra kadının kendisini tercih etme hakkı kalmaz. Hz. Âîşe’den (r.a.) rivâyete göre, o şöyle demiştir: “Rasûlullah (s.a.s) bizi muhayyer bıraktı ve biz Allah’ı ve Rasulunü tercih ettik. Bu muhayyerlik bizim aleyhimize bir hüküm meydana getirmedi.” Diğer bir rivâyette ise “Rasûlullah bunu bir boşama olarak saymadı” demiştir. (Buhârı, IX, 302) Bu hadis, kadın boşama yetkisine sahip olduktan sonra, kocasını değil de kendi nefsini tercih ederse, bunun bir boşama sayılacağına delâlet eder.
URL Kopyala
