Kaç türlü boşama şekli vardır?

İslam hukukuna göre boşama için kullanılan sözler iki türlüdür. Bunlardan birisi boşamadan başka bir anlama gelmesi mümkün olmayan, sadece boşama için kullanılan “Seni boşadım, boşsun, boş ol” gibi sözlerdir. Bunlara sarih/açık sözler denir. Diğeri de boşama anlamına gelebileceği gibi, başka anlamlara da gelebilen sözlerdir. Bu tür ifadelere de kinayeli sözler denir. “Git babanın evine.”, “Defol git.”, “Sen benim karım değilsin.”, “Ben senin kocan değilim.” gibi ifadeler, boşamada kullanılan kinayeli sözlerdendir.

Bu tür sözlerin boşanmada etkili olabilmesi için, erkeğin bu sözleri boşama kastıyla söylemiş olması gerekir. Bu vb. kinayeli sözlerle boşamaya niyet edildiği takdirde bir bâin (kocaya tek taraflı olarak evliliği sürdürme hakkı vermeyip yeni bir nikâh akdi gerektiren) talak meydana gelir.^[1] Şâfiîlere göre ise böyle kinayeli sözlerle yapılan boşamalar ric’î (kocaya tek taraflı olarak evliliği sürdürme hakkı veren boşama) sayılır.^[2]

Boşama; ric’i ve bain olmak üzere iki türlüdür:

1) Ric’i boşama; açık boşama kelimeleri olan “boşadım, boşsun, boş ol” gibi lafızlarla meydana gelir. Ne şakası, ne de ciddisi farklı değildir, bu sözleri söyleyen koca boşamak kastı olmadığını iddia etse dahi kadâen bu sözlerle boşama gerçekleşir. Bu sebeple, boşama kelime ve sözlerinden dikkatle uzak kalınmalıdır. Böyle cümle ve kelimelerle eşini korkutmak cihetine dahi gidilmemelidir. Zira bu gibi kelimelerin korkutma veya başka niyetle olması hükmü değiştirmez. Hemen hepsi de âile bağını bir anda koparıp yok eder.

Bu şekilde, boşamayı açık ifade eden sözlerle bir ya da iki kez talak verilmiş ise yeni bir nikaha gerek kalmadan koca karısına dönebilir.

2) Bâin boşama; boşanma mânâsına gelebildiği gibi farklı manalara da elverişli olan kinayeli sözlerle gerçekleştirilen boşamadır. “Babanın evine git, sen bana nâ mahremsin, bacımsın” gibi sözlerden birini karısına söyleyen kocanın boşama kastı yoksa talak olmaz, boşamak kastı ile söylediği takdirde veya boşamak kastının delili olarak öncesinde ayrılık mevzuları nın konuşulması esnasında bu sözler söylenmiş ise bir bâin talak gerçekleşir.

Bu durumda da üç talak hakkı doldurulmamış ise yeni bir nikah kıymak suretiyle eşine dönmesi mümkün olur.

 

---

Kaynakça:

[1] Merğînânî, el-Hidâye, III, 166
[2] Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, III, 439

---

URL Kopyala