İşyeri sahiplerinin kaldırımları işgal etmesi caiz midir?

Kaldırımdan bir bölüm alıp onun üzerine bina yapmak ve dükkanına ilhak ederek kendi mülkü gibi tasarruf etmek caiz değildir. Şüphesiz bu uygulama, haksız yere bir toprağı almak hükmündedir.

Abdullah bin Ömer’den “radıyallahu anh” rivayet edildiğine göre Rasûlullah “sallallahu aleyhi ve sellem” şöyle dedi: “Her kim araziden hakkı olmayan bir şeyi alırsa, Kıyamet gününde yetmiş kat yerin dibine geçirilir.”^[1]

Satış vakitlerinde, ürünleri satışa sunmak için kaldırıma veya caddeye bırakmak, şayet insanlar arasında bilinen ve affedilen bir durum ise bunda bir sakınca yoktur. Fakat bu durum yoldan geçen ve alışveriş yapanlara zorluk ve sıkıntı vermemesi, yoldan geçenlerin yollarını daraltmaması şartına bağlıdır.

İbni Kudame şöyle dedi: “Caddeler, yollar ve binaların arasındaki sokakları kimse kullanamaz (yani mülk sahibi kendi mülkünde yaptığı gibi üzerinde inşaat ve benzeri tasarruflarda bulunamaz) bu ortak alanlar ister geniş olsun ister dar olsun, ister insanların yolunu daraltsın ister daraltmasın hüküm aynıdır. Çünkü bu tür alanlar mescidler gibi Müslümanların ortak malı, herkesin ortak maslahatı olup şahıslara tahsis edilemez.

Bu alanların geniş bölümlerinde alışveriş yapmanın caiz olması ise, kimseye zorluk ve sıkıntı verilmemesi şartına bağlıdır. Bu şartla müsade edilmesi, tüm memleketlerde ve tüm asırlarda var olan bir uygulamadır. Zira alışveriş yapmak da geçmek gibi bir ihtiyaç olarak görülmüştür, bu nedenle buna müsade edilir.^[2]

 

---

Kaynakça:

[1] Buhari 2454
[2] el Muğni 8/161

---

URL Kopyala