İslam hukukunda kimsesiz çocukları evlat edinmek caiz midir?
İslam hukukunda kimsesiz çocukları evlat edinmek caiz midir?
Kimsesiz çocuk sahiplenmek için iğne yaptırarak göğsünden süt getirmek caiz mi?
URL Kopyala
İslam hukukunun evlatlık kurumunu (tebennî) yasaklamasının temel nedeni, soy (nesep) düzenini korumak ve cahiliye dönemindeki hatalı uygulamaları ortadan kaldırmaktır. Evlatlık almanın yasaklanması, bizzat Kur’an-ı Kerim ayetleriyle sabittir: ”Allah, evlatlıklarınızı öz oğullarınız gibi kılmamıştır. Bunlar sizin kendi ağızlarınızla uydurduğunuz sözlerdir. Allah, hakkı söyler ve doğru yola iletir. Onları (evlatlıkları) babalarına nispet edin. Eğer babalarını bilmiyorsanız, o takdirde onlar sizin din kardeşleriniz ve dostlarınızdır.” (Ahzâb Suresi, 33/4-5) İslam, nesebin (soy bağı) gerçek biyolojik babaya ait olmasını mutlak bir kural olarak korur. Evlatlık müessesesi, yabancı bir çocuğu aileye öz evlat gibi göstererek bu kuralı bozar. Evlatlık alınan çocuk, büyüdüğünde evlat edinen ebeveynlere (eğer süt bağı yoksa) ve evin diğer üyelerine yabancı (namahrem) hükmünde olur. Öz evlat gibi muamele edilmesi (tesettür, yalnız kalma vb. konularda) hukuken caiz değildir. Evlatlık, hukuken mirasçı olamaz. Onu mirasçı yapmak, gerçek mirasçıların (öz çocuklar, anne-baba, eş) haklarını çiğnemek anlamına gelir. İslam’ın yasakladığı, hukuki sonuçlar doğuran evlatlık (öz çocuk yerine koyma) kurumudur.
Kimsesiz çocuk sahiplenmek ve ona süt hısımlığı yoluyla mahremiyet sağlamak için annenin iğne veya ilaç kullanarak süt akıtması fıkhi olarak tartışılmıştır. İlaç veya iğne ile süt salgılanmasını sağlamak (tıbbi müdahale), gerçek süt olması, temelde bedene zarar vermemesi ve meşru bir amaca hizmet etmesi şartıyla caiz kabul edilir. Buradaki amaç, çocuğun hukuken yabancı (namahrem) kalmasını engellemektir. Esas mesele, emzirme yoluyla mahremiyetin (evlenme yasağının) oluşmasıdır. Fıkıh mezheplerinin çoğunluğuna göre, bir çocuğun süt emzirme yoluyla süt evlat olması için; emzirme, çocuğun iki yaşını (Hicri takvime göre 24 ay) tamamlamasından önce gerçekleşmelidir. Farklı mezheplere göre farklı sayılarda emme gerekir (Hanefi’de bir damla süt dahi mideye ulaşsa mahremiyet oluşur; Şafii ve Hanbeli’de ise beş doyurucu emme şarttır). Evlatlık alınan (himaye edilen) çocuk eğer iki yaşından küçükse, koruyucu annenin onu emzirmesiyle çocuk, süt evladı olur. Bu durumda, sütanne (koruyucu anne) çocuğun öz annesi gibi, koruyucu erkek, yani annenin eşi çocuğun süt annesinin kocası olarak mahrem olur. Süt kardeşler arasında da evlenme yasağı (mahremiyet) oluşur. Bu yöntem, evlatlık yasağının doğurduğu mahremiyet sorununu çözmenin yoludur.

