Henüz buluğa ermemiş çocuk hakkında konuşulan olumsuz sözler gıybet olur mu?
Henüz buluğa ermemiş çocuk hakkında konuşulan olumsuz sözler gıybet olur mu?
Henüz buluğa ermemiş çocuk hakkında konuşulan olumsuz sözler gıybet olur mu? Bir çocuğun maddi manevi hakkına girildiyse kendisinden mi yoksa velisinden mi helallik alınır?
İyiyi kötüyü ayırt edebilen ve kendisi hakkında kötü konuşulduğunda bundan rencide olacak algıya sahip olan mümeyyiz çocukların hakkında konuşmak gıybet olduğu gibi bu şekilde manevi yönden hakkına girilmiş ise kendisinden helallik alınır. Ancak maddi haklar ise bizzat bu hakları ödeme yoluyla düşer, ergen olmadıkça maddi haklarda helalleşmek mümkün olmaz.
Mümeyyiz olmayan çocuklar ise rencide olmayıp velisi rencide olacağı için çocuğun gıybeti yapılması durumunda velinin hakkına girilmiş olur.
Başta hadisler olmak üzere İslâmî kaynaklarda, insan haklarının en önemlilerinden olan ve çoğunlukla “ırz” kavramıyla ifade edilen kişiliğin dokunulmazlığı ilkesine büyük değer verilmiştir. Buna göre bir kimsenin gıyabında gerek onun şahsıyla ilgili maddî, bedenî, dünyevî veya mânevî, ruhî, ahlâkî ve dinî kusurlarından söz edilmesi gerekse çocukları, ebeveyni ve diğer yakınlarının kusurlarının anlatılması gıybet sayılmıştır.
Ayrıca gıybetin sözle olduğu gibi yazı, ima, işaretle ve taklit gibi davranışlarla olabileceği de belirtilmiştir.[1] Bu tür söz ve hareketlerin gerçeği ifade etmesi onun gıybet olma niteliğini değiştirmez. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.s) bu konuya dair hadisinde bir kişiyi kendisinde bulunan kusurlarla anmanın gıybet olduğunu, kendisinde bulunmayan bir kusuru ona isnat ederek aleyhinde konuşmanın ise iftira (bühtan) sayılması gerektiğini bildirmiştir.[2]
Kaynakça:
[1] Gazzâlî, III, 143-145; Nevevî, el-Eẕkâr, s. 534-535
[2] Müslim, “Birr”, 70; Tirmizî, “Birr”, 23
URL Kopyala
