Haşhaş tüketmek, alım satım ve üretimi yoluyla ticaretini yapmak caiz midir?

Haşhaş, arpa ve buğday gibi zati itibarıyla helal olan bir bitkidir ve onun bu hâliyle yenmesinde elbette bir mahzur yoktur. Fakat o, çeşitli uyuşturucularda hammadde olarak kullanılıyorsa burada mahzurlu olan haşhaş değil, ondan elde edilen üründür. Dini açıdan, kendisi aslen haram olmayan ürünleri helal alanlarda kullanmak üzere üretmekte ve ticaretini yapmakta bir sakınca yoktur. Bu maddeler normal olarak, helal alanlarda iş yapan kişi veya kurumlara satıldığı halde, alıcılar tarafından gizlice ve dolaylı yoldan, haram işlerde kullanılsa bile bundan dolayı üreticinin bir sorumluluğu olmaz.^[1]

Ancak doğrudan gayrimeşru maddelerin üretiminde kullanılmak üzere ve bunu bilerek ilgili kişilere bu ürünleri satmak, bir haramı desteklemek ve yaymak anlamına geleceğinden bu gibi kazanç yollarından sakınmak gerekir.^[2] Allah Teâlâ Kur’an-ı Kerim’de, “İyilikte ve takvada yardımlaşın, ama günahta ve düşmanlıkta yardımlaşmayın.”^[3] buyurmaktadır.

Öte yandan herhangi bir ürün, günlük kullanımda nerdeyse tamamen haram bir maddenin üretimi için kullanılmakta ise, bu ürünü üretmek ve ticaretini yapmak, harama destek olacağından dinen sakıncalı olur. Uyuşturucu imalatına dönük olarak haşhaş ve benzeri ürünlerin üretimi ve satımı haramdır.^[4] Fakat ilaç imalatı gibi farklı helal alanlarda kullanılmak üzere yetiştirilip satılmalarında sakınca yoktur.

Söz konusu maddelerin ekiminde devlet tarafından alınan bir karar ve konulan kotalar varsa bunlara riayet etmek gerekir.

 

---

Kaynakça:

[1] Zeylaî, Tebyîn, VI, 28
[2] Şirbini, Muğni’l-muhtac, II, 51; İbn Rüşd el-Ced, el-Beyan ve’t-tahsil, IX, 394-395; Şemsuddin İbn Kudame, eş-Şerhu’l-kebir, IV, 306
[3] Maide, 5/2
[4] İbn Abidin, Reddü’l-muhtar, X, 35; Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslami, VI, 166

---

URL Kopyala