Gayrimenkul sertifikası satın alarak ev sahibi olmak caiz midir?

Çevre şehircilik bakanlığı tarafından açıklanan gayrimenkul sertifikalarının İslami finans ilkelerine uygun olmadığına dair bazı temel noktalar şunlardır:
Garar (Belirsizlik) ve Spekülasyon: Gayrimenkul sertifikaları, borsa üzerinde işlem gördüğü ve fiyatları arz-talep dengesine göre değiştiği için gelecekteki değerinin belirsiz olması (garar) eleştirilir. Ayrıca, bu sertifikaların sadece fiyat artışından kar elde etme amacıyla alınıp satılması, yani spekülasyon aracı olarak kullanılması da İslami açıdan uygun bulunmaz. İslam, riskin paylaşıldığı ve gerçek bir ekonomik faaliyete dayalı yatırımları teşvik ederken, aşırı belirsizlik içeren ve spekülatif nitelik taşıyan işlemlere olumlu bakmaz.
Faiz Benzerliği: Sertifika sahiplerine proje sonunda ev alma (asli edim) seçeneğinin yanı sıra, isterlerse sertifikalarını güncel borsa fiyatından satma veya proje tamamlandığında gayrimenkul satışından elde edilen gelirden sertifikaları oranında kazanç elde etme (tali edim) imkanı sunulması sakıncalıdır. Tali edim seçeneği, doğrudan bir faiz anlaşması olmasa da, belirli bir vade sonunda garantili veya garantiye yakın bir getiri vaat etmesi nedeniyle sonuç itibariyle faizli bir kazanç kapısına dönüşür. İslam’da faiz (riba) kesinlikle yasaklanmıştır.
Ayni Mal Sahibiyeti Eksikliği: Sertifika sahipleri, belirli bir dairenin doğrudan mülkiyetine sahip olmazlar. Sertifikalar, o projeye ortaklığı temsil eder ve ancak belirli bir sertifika adedine ulaşıldığında gerçek bir gayrimenkul mülkiyeti söz konusu olabilir. Bu durum ise ayni mal sahipliği prensibine ters düşer. Ayrıca İslami finansta, bir ticari işlemde gerçek bir mal veya hizmetin el değiştirmesi esastır. Sertifikaların borsa üzerinde alınıp satılması ve doğrudan bir malın mübadelesini içermemesi ise buna terstir.
İcap ve Kabul Şartı: İslami ticarette, bir alışverişin geçerli olabilmesi için net bir “icap” (teklif) ve “kabul” (onay) olması gerekir. Gayrimenkul sertifikaları, gerçek bir gayrimenkulün doğrudan alım satımını değil, daha çok bir “hak” veya “hisse” alım satımını temsil ettiği için, ortada gerçek anlamda bir gayrimenkul alımı söz konusu değildir.
Borç Senedi Niteliği: Başka bir deyimle, gayrimenkul sertifikaları, gelecekteki bir alacağı veya bir mülkü temsil eden bir tür borç senedi niteliği taşır. İslam’da borç senetlerinin, özellikle faizli veya spekülatif amaçlarla alınıp satılması caiz görülmez.
Sonuç itibariyle, gayrimenkul sertifikaları konusu, temel olarak bu sertifikaların ne tür bir varlığı temsil ettiği, spekülasyon içerip içermediği ve faiz benzeri bir kazanç sağlayıp sağlamadığı gibi noktalarda yoğunlaşmaktadır ve bu bağlamda barındırdığı sakıncalar nedeniyle caiz görülmemektedir.

---

URL Kopyala