Etiket koyulmadan her müşteriye farklı fiyat vererek satış yapmak caiz mi?

Manavlar etiket koymadığı ürünleri herkese farklı fiyat vererek satış gerçekleştiriyorlar, bazen de gündüz etiket koyup akşama doğru mal elden çıksın diye fiyatı etiketin altında bazen de adama göre gündüz etiket koyduğu fiyattan daha fazlasına satış gerçekleştiriyorlar bu caiz mi?

Alışveriş ister peşin olsun, isterse veresiye olsun, meşru sınırlar içinde cereyan etmek şartıyla mubah ve caizdir. Peşin ve vadeli ayrımı olmaksızın; “Allah alışverişi mubah kılmış, faizi de yasaklamıştır”^[1] Müşterileri yanıltma olmaksızın, peşin satılan bir malın farklı durum ve zamana göre farklı fiyatlarda satılması, vadeli satılan bir malın da taksit sayısına göre, farklı fiyatlarla satışa sunulması câizdir. Ancak üretici ile tüketici arasına giren esnafın, karaborsaya ve fiyat artışına yol açmaması ve tüketicileri mağdur etmemesi gerekir.

Halkın temel ihtiyaç maddelerini alıp satanlar veya buna İslâmî ölçüler içinde aracılık edenler bir nevi kamu görevi yapmaktadırlar. Bunu makul rakamlarla yaparlarsa meşru, uçuk fiyatlarla yapıp halkın zarar görmesine sebebiyet verirlerse gayri meşru olur. Genelde insanların ihtiyaçlarını sömürerek, az emekle kolay kazanç sağlama arzusuna kapılan kişiler, özellikle zorunlu tüketim maddeleri söz konusu olduğunda, ihtiyaç sahiplerinin ve neticede de toplumun zarar görmesine sebebiyet verdikleri gibi, sosyal bunalımlara da yol açabilirler. “Karaborsacı ne fena bir kuldur, fiyatların düştüğünü öğrenince üzülür, yükseldiğini duyunca da sevinir” hadisi şerifi, bu tip kimselerin ruhî durumunu ve insanlık bakımından düştüğü seviyeyi açık bir şekilde ifade etmektedir.

 

---

Kaynakça:

[1] Bakara, 2/275

---

URL Kopyala