Akıl baliğ (ergenlik çağına ulaşmış) ve reşit (aklı yerinde, malını idare edebilen) bir kadının, velisinin (baba, yoksa diğer yakın erkek akraba) izni olmadan kendi iradesiyle nikâh kıyması Hanefî mezhebindeki hâkim görüşe göre caizdir ve nikâh sahih olur. Ancak veli izni şart olmasa da, bu mezhepte dahi velinin rızası kuvvetle tavsiye edilir. Zira eğer kadın, denk olmayan (küfüv) biriyle evlenirse veya mehirde ciddi bir noksanlık olursa, velinin bu evliliğe itiraz etme ve feshini talep etme hakkı vardır. Eğer aile (veli), dindar ve evlenmeye denk olan bir damat adayına karşı meşru ve makul bir gerekçe (dinin ve aklın kabul edeceği bir sebep) olmaksızın sırf kendi keyfi istekleri veya haksız sebeplerle karşı çıkıyorsa, bu durumda veli onayı olmadan nikâhı caiz kabul edilir. Ancak yine de anne-babaya karşı gelmenin manevi ve ahlaki sorumluluğu önemlidir. Diğer üç mezhebe göre, velinin izni (velayet), nikâhın sahih olmasının (geçerlilik) bir şartı veya rüknüdür. Bu mezheplere göre, velinin izni olmadan kıyılan nikâh, şu hadis gereği bâtıldır (geçersizdir): ​”Hangi kadın, velisinin izni olmadan nikâhlanırsa onun nikâhı batıldır, onun nikâhı batıldır, onun nikâhı batıldır…” (Ebû Dâvûd, Tirmizî, İbn Mâce) Eğer veli, dindar ve denk bir eş adayı için haksız yere engel çıkarıyorsa, bu mezheplerde velayet hakkı babadan, dededen vb. daha sonraki bir veliye veya yetkili mercie (hakime/sultana) geçer. Yani haksız engel koyan veli, velayet hakkını kaybeder. İslam fıkhına göre, din farklılığı sebebiyle bir gayrimüslim (Müslüman olmayan) baba, Müslüman olan kızı üzerinde nikâh velayeti (evlendirme yetkisi) hakkına sahip değildir. Bu durumda kadının nikâh velayeti, fıkhi sıraya göre babadan sonra gelen Müslüman erkek akrabasına (varsa) veya doğrudan devletin yetkili merciine (hakim/sultan) geçer. Bu minvalde, Müslüman olan bir kadın, Müslüman olmayan ebeveyninin izni olmaksızın, fıkhi şartlara (şahitler, mehir, icap ve kabul) uygun olarak nikâh kıyabilir. Bu nikâh caizdir ve sahihtir.