Devlete ait ormanlardan izinsiz odun yapmak caiz mi?
Devlete ait ormanlardan izinsiz odun yapmak caiz mi?
Devlete ait ormandan izinsiz odun yapmak haram mı?
URL Kopyala
Devlet ormanlarından izinsiz odun temin etmenin caiz olmadığına dair doğrudan bir nas bulunmamakla birlikte, İslam fıkhındaki genel prensipler ve uygulamalar, bu eylemin caiz olmadığını ortaya koymaktadır. Zira devlet ormanları kamu malıdır ve tüm vatandaşların üzerinde hakkı vardır. Bu, İslam hukukunun temel prensiplerinden biridir. Bir şahsa ait malı izinsiz almak nasıl kul hakkı ihlaliyse, tüm topluma ait olan bir malı izinsiz almak da aynı derecede, hatta daha da büyük bir ihlal sayılır. Ormanlar devletin kontrolünde olan ve halkın faydasına sunulması gereken doğal kaynaklardır. Dolayısıyla, bu kaynaklardan izinsiz yararlanmak da zimmete geçirme veya hırsızlık hükmüne girer. İmam Serahsî gibi büyük fıkıhçılar, kamu mallarından haksız yere istifadenin, bireylerin özel mülkiyetine tecavüzden daha ağır olabileceğini ifade etmişlerdir. Çünkü özel mülkiyete tecavüzde sadece bir kişinin hakkı varken, kamu malına tecavüzde tüm toplumun hakkı çiğnenir.
Ayrıca İslam, Müslümanların yaşadıkları ülkenin meşru ve şer’î hükümlere aykırı olmayan kanunlarına uymalarını emreder. Devlet, ormanları koruma, sürdürülebilirliğini sağlama ve adil dağıtma amacıyla belirli kurallar koyar. Bu kurallara uymamak, yöneticilere itaatsizlik anlamına gelir. Kur’an-ı Kerim’de Nisa Suresi 59. Ayet’te geçen “Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, Rasûl’e itaat edin ve sizden olan ululemr’e (yöneticilere) de (itaat edin).” emri, devletin koyduğu meşru kurallara uyulması gerektiğini gösterir. Ormanların korunması, kamu yararı için konulmuş meşru kurallardır. İmam Şâfiî, devletin (imâmın) mubah olan bir şeyi, kamu yararı için yasaklayabileceğini kabul etmiştir. Yani normalde mubah olan (serbest) bir davranış bile, kamu düzeni ve yararı gereği devlet tarafından kısıtlanabilir. Ormandan odun yapmak prensipte mubah olsa da, devletin kontrolsüz kesimi önlemek için koyduğu yasaklar, maslahat (kamu yararı) gereği meşrudur ve bunlara uyulması gerekir.
Sonuç olark, her ne kadar “Devlet ormanından izinsiz odun kesmek haramdır” şeklinde birebir bir nas olmasa da, yukarıda belirtilen kamu hakkı, kul hakkı, yetkili makamlara itaat, hırsızlık yasağı ve çevreyi koruma gibi temel İslami prensipler ve fıkıh kaideleri, devlet ormanlarından izinsiz odun temin etmenin caiz olmadığını net bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu eylem, İslam hukukunun genel ruhuna ve amaçlarına aykırıdır.
Bu tür durumlarda, ihtiyacı olan kişilerin ilgili devlet kurumlarıyla iletişime geçerek yasal yollarla odun temini veya benzeri ihtiyaçlarını karşılamaları en doğru İslami tutum olacaktır. Fakat çalı-çırpı, kuru dal parçaları, böğürtlen ve kestane gibi meyvelerin kamu otoritesi tarafından yasaklama amacı bu ürünlerin bizzat kendileri değil de ormana zarar verilmemesi ise ve ayrıca bu ürünler toplanıp kamu adına da değerlendirilmiyorsa, toplanmadığında zayi olup gidecek ise ormana zarar vermeksizin toplayıp istifade etmekte yahut satıp değerlendirmekte bir sakınca olmaz.