Define, bulan kişiye helâl midir?

Özel mülkler dışında, kamu arazilerinde bulunan definelerin üzerinde; bu topraklar fethedilmeden önce buralarda yaşayan gayrimüslimlere ait olduğuna dair alametler ve belirtiler varsa, bulan kişi beşte birini tasadduk eder, geri kalan kendisinin olur. Zira Peygamber Efendimiz (s.a.v) hadîs-i şerifte: “Rikaz (gömü) da humus (1/5) vardır” buyurmaktadır.^[1]

Şayet bulduğu definenin üzerinde müslümanlara ait olduğuna dair belirtiler varsa, bu define lukata hükmündedir, sahibini bir yıl aramak gerekir, bulamadığı takdirde defineyi bulan kişi muhtaç ise kendisinin sayılır, şayet ihtiyaç sahibi değilse sahibi adına tasadduk eder. Ancak sahibi çıktığında sahibi talep ederse ödemesi gerekir.

Kişinin satın aldığı ya da kendisine hibe edilen bir gayrimenkul’de define bulmasına gelince; onun kime ait olacağı hususunda alimler ihtilâf etmiştir. Âlimlerin çoğunluğunu teşkil eden cumhur müçtehitler’e göre; hayatta ise o yerin ilk sahibine değilse varislerine aittir. Zira define orada iken, o mülke sahip olmuştur, dolayısıyla defineye de sahip olmuştur, orayı satmakla defineyi elinden çıkarmış olmaz.

Aralarında İmâm-ı Ebû Yûsuf’un da bulunduğu diğer bazı müçtehitlere göre ise; beşte birini tasadduk ettikten sonra geri kalanı, oraya son sahip olan kişiye aittir. Zira define, mülke sahip olmakla sahip olunmaz, ancak ortaya çıkması ile sahip olunur.

 

---

Kaynakça:

[1] Buhârî, Kitâbu’z-zekât, 66; bâb fi’r-rikâzi humus, h. no: 1499

---

URL Kopyala