Caiz olan suretler ve bunlardan yapılan oyuncakların bulunduğu evlere melekler girer mi?
Caiz olan suretler ve bunlardan yapılan oyuncakların bulunduğu evlere melekler girer mi?
İmam-ı Ebû Bekir bin Arabî, İmam-ı Nevevi, İmam-ı Kastalânî ve diğerleri, cisimli suretler edinmenin haram olmasında ulemanın ittifakını nakletmişlerdir. Yalnız bunlardan çocuk oyuncaklarını istisna etmişlerdir. Cisimli olsa bile Şeriat çocuk oyuncaklarına müsaade etmiştir. Bu oyuncaklar ister çamurdan, ister kumaştan, ister helvadan, ister pamuk ve odundan olsun farketmez; deve, at vb. oyuncak da olsa hepsi câizdir, demişlerdir.
Canlıya âit kurt, kuş suretleri, oyuncak bebekleri, çocukların oynamaları için olursa câiz olduğu kitaplarımızdaki kayıtlardan anlaşılmaktadır. Peygamber Efendimizin (s.a.s) bizzat bir tatbikatından verilen örnek de bunun câiz olduğunu göstermektedir. Nitekim Rasûlullâh Efendimiz (s.a.s), bir ağaç atla oynayan kız çocuğunu görünce men etmemiş, oynamasına müsaade vermiştir. Bunun gibi delilleri toplamış olan fakihler, çocuk oyuncaklarının cevazına kâni olmuşlar ve alıp satmanın da haram olmadığı hükmünü çıkarmışlardır.[1]
Caiz olan suretler ve bunlardan yapılan oyuncakların bulunduğu evlere meleklerin girmesine bir engel yoktur. Meleklere engel olan suretler; caiz olmayan canlı suretleridir.[2] Hz. Âişe (r.a) validemizden gelen bir rivâyete göre; kendisi (ilk zamanlarda) Rasûlüllâhın (s.a.s) yanında kızlarla oynarmış. Hz. Âişe (r.a) şöyle demiştir: “Arkadaşlarım bana gelir; fakat Rasûlullâhtan (s.a.s) utanarak saklanırlardı, Rasulullâh da (s.a.s) onları bana gönderirdi.” Aynı hadîsin başka bir rivâyetinde: “Ben onun evinde kızlarla oynardım, bunlar oyuncaklardı” demiştir.[3] Bu hadîs-i şerife dayanarak Kâdî Iyâd, hâram kılınan suretlerden kız çocuğu oyuncaklarının istisna edildiğini kesin ifade ile söyler ve bunun cumhurun görüşü olduğunu zikreder. Aynı şekilde cumhur, bu tür oyuncak alım satımının câiz olduğuna da bu hadîsi delîl getirmişlerdir.[4]
Bununla birlikte bu iki kaynakta; bu hadisin neshedildiğine, bu ruhsatın sadece Hz. Aişe ye âit olduğuna ve onun oynadığı kızların oyuncak değil, canlı kız çocukları olmasının da muhtemel olduğuna dair de görüşler zikredilir. Ancak Buhârîde ki rivâyet ise Cumhur alimlerin görüşünü desteklemektedir.
Kaynakça:
[1] İbni Âbidin,V/226
[2] el-Cezîri, N/40
[3] Müslim, fedâiüls-sahâbe 81; Buhâri, edep 81
[4] Aynî XXN/170
URL Kopyala
