Alkollü ve gazlı içecek, sigara gibi ürünler satan markete dükkan kiralamak caiz mi?
Alkollü ve gazlı içecek, sigara gibi ürünler satan markete dükkan kiralamak caiz mi?
Bazı şubelerinde alkol satışı olan bir markete kirada dükkanım var ama bu şubede alkol satışı yok fakat sigara satışı, gazlı içecek ve alkolsüz olduğu iddia edilen bira denilen içecekler gibi bazı şeyler satıyor, buradan alınan kira haram mıdır?
URL Kopyala
Bu durum, fıkıh alimleri arasında hem kiraya verenin niyetini hem de kiralanan mekanda bizzat yapılan işin niteliğini esas alan farklı görüşlere dayanmaktadır. Bir dükkanın, içinde haram bir iş yapılacağı bilinerek kiralanması, harama dolaylı yoldan yardımcı olmak sayıldığı için caiz görülmemiştir. (Bu görüş İmam Mâlik, İmam Ahmed, İmam Şafiî, İmam Muhammed ve İmam Ebû Yûsuf’a aittir.) İmam-ı Âzam Ebû Hanîfe’ye göre ise, icare (kiralama) akdi evin veya dükkanın menfaati (kullanım hakkı) üzerine kurulur ve bu akdin kendisi meşrudur. Kiracının o mekânda ne yapacağı, kiralayanı doğrudan sorumlu kılmaz. Çünkü haram fiil (içki içme, satma vb.) kiracının ihtiyarî (iradeli) fiilidir. Bu görüşe göre, içinde haram bir iş yapılacağı bilinen dükkanın kiralanması mekruh olmakla birlikte caiz sayılmıştır. Ancak bu görüş de genelde Hanefî fukahasının çoğunluğu tarafından ihtiyat gereği tercih edilmemiştir. Sizin dükkanınızda alkol satışı yoksa, kira akdinin harama doğrudan yardım etme riskini taşımaz. Marketin diğer şubelerinin alkol satması, sizin bu şubeyle yaptığınız helal kira akdine haramlık getirmez. Kira geliri bu açıdan helal kabul edilir.
Ancak alkolsüz bira, üretim aşamasında normal bira ile aynı işlemlere tabi tutulmakta, son aşamada içeriğindeki alkol değişik yöntemlerle uzaklaştırılmakta ve belli bir seviyeye indirilmektedir, bu durumda içeriğinde az miktarda alkol bulunduğu ifâde edilmektedir. Dinimizde yasaklanan şeylerin yapılması haram olduğu gibi, bunların yapılmasına zemin hazırlamak, yardımcı olmak, özendirmek ve benzeri şekilde katkı sunmak da câiz değildir. Sigara, fıkhen “tahrimen mekruh” (harama yakın mekruh) veya çoğu güncel fıkıhçılar tarafından “haram” kabul edilmektedir, zira sağlık açısından kesin zararı Kur’an’daki “kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın” (el-Bakara 2/195) ayetinin kapsamına girer. Sigara satışının haram olduğu görüşüne göre, bu dükkanın kirası da bir tartışma konusu olabilir. Ancak, haramın bizzat alkol gibi kesin ve üzerinde ittifak edilmiş bir haram olmaması, mekruh veya ihtilaflı haram kapsamında olması nedeniyle, genel fıkıh görüşüne göre kira geliri haram olmaz, fakat kerahat sebebiyle sakıncası olur. Müslüman, dükkanını alkol, domuz eti gibi kesin haramların satılmadığı yerlere kiralamayı tercih etmelidir. Sigara satışı gibi kerahati olan durumlar, kira akdini haram kılmaz ancak ticari faaliyeti “kerih” bir alana yaklaştırır.

