Bir günlük yetecek kadar gıda malzemesi olan fakir başka bir ihtiyacını dilenmesi caiz midir?
Bir günlük yetecek kadar gıda malzemesi olan fakir başka bir ihtiyacını dilenmesi caiz midir?
Bir günlük rızkı olanın dilenmesi helal değil deniyor. Peki bir insan evsiz olsa, veya kirayı ödeyemese, yahut ameliyat olması gerekli olup masrafı karşılayacak parası yoksa vb bu zaruri durumlarda dilenmek yine de günah mı?
Dünyada kazanılan mal geçici ve yok olucudur. Bunun tek istisnası, Allah yolunda infak edilen maldır. Rabbimizin rızası için harcanan her zerre, ebedi âlemde kul için bir kazanç ve tükenmez bir hazinedir. Harcanmayan ve elde sımsıkı tutulan mal, sahibinin dünyayı terk ettiğinde ayrılmak zorunda kalacağı ve mirasçıları bu dünyada onun kazancını tüketirken, onun ise hesabıyla uğraşacağı bir yük olacaktır. Allah Teâlâ’nın insanlara lütfettiği malda, elbette ki yakınlardan başlamak üzere ihtiyaç sahiplerine verilmesi gereken bir pay vardır. Bu nedenle imkan sahibi olanların ihtiyaç sahiplerini gözetmesi ve onların dilenme ve istemesine gerek bırakmadan onların ihtiyaçlarını karşılamaları gerekir. İbni Abidin şöyle demiştir: “Çalışıp kazanabilen sağlam kimseler gibi bir günlük yiyeceği olan kimsenin de dilenmesi helâl değildir. Onun bu hâlini bilip de kendisine sadaka veren de günahkâr olur çünkü harama yardım etmiştir.” Ancak Bahr’da Meşarik şerhinden naklen hibe kabilinden sayılıp verenin günahkar olmayacağı ifade edilmiştir.
Şir’atü’l-İslam kitabında ise konu şöyledir; Rasûlullah (sallâllahü aleyhi ve sellem): «İhtiyacı olmadığı halde dilenen kimse Cehennem ateşinin çoğalmasını istemiş olur» buyurdu. Ancak bir günlük yiyeceği olmayan kimse zor durumda kaldığı için dilenebilir ve bunlara da yardım edilebilir. Böyle zor durumdaki fakirler, nâfile sadakadan isterler, yerler fakat biriktiremezler. Yine güçlü, kuvvetli kimseler ve âzaları tamam olup çalışabilecek kimseler de dilenemez. Bu hassasiyetler sebebiyle bir günlük gıda malzemesi bulunan ihtiyaç sahibi bir kimsenin dilenmesi caiz görülmemiştir. Ancak bir günlük gıda ihtiyacı olanın dilenmesinin caiz olmaması meselesi gıda ile alakalıdır. Yani bir günlük karnını doyurabilecek gıda malzemesi olan kimse gıda dilenemez. Bunun dışında örneğin elbise gibi herhangi bir asli ihtiyacı varsa onu dilenebilir. (Durer, 1/193)
(ﻗﻮﻟﻪ ﻭﻻ ﻳﺴﺄﻝ ﻣﻦ ﻟﻪ ﻗﻮﺕ ﻳﻮﻣﻪ) ﻳﻌﻨﻲ ﻻ ﻳﺴﺄﻝ اﻟﻘﻮﺕ ﺃﻣﺎ ﺳﺆاﻝ ﻣﺎ ﻫﻮ ﻣﺤﺘﺎﺝ ﺇﻟﻴﻪ ﻏﻴﺮ اﻟﻘﻮﺕ ﻓﺠﺎﺋﺰ ﻛﺜﻮﺏ. (درر الحكام، ١/١٩٣)
URL Kopyala
