İndirim hakkı olan kişinin üzerinden, indirimli hizmet (mal vb.) almak caiz midir?
İndirim hakkı olan kişinin üzerinden, indirimli hizmet (mal vb.) almak caiz midir?
İndirim hakkı olan Tekel bayi sahibnin üzerinden, indirimli hizmet (mal vb.) almak caiz midir?
URL Kopyala
Otel uygulamalarının müşterilere verdiği sadakat puanları veya kategori yükseltmeleri, şirketin kendi mülkiyetinden yaptığı bir teberru (bağış/ikram) veya indirim hakkıdır. Şirket, bu hakkı belirli şartları yerine getiren (çok rezervasyon yapan) müşterisine özel olarak tanımlamaktadır. İndirim hakkı, belirli bir kategoriye (Örn: “Platinum Müşteri”) ait bir nitelik olduğu için, bu kategoriye dahil olmayan birinin bu indirimden faydalanması, şirkete karşı haksız bir kazanç sağlamaktır. Otel uygulaması, indirim uygularken bu indirimin sahibinin (puanı kazanmış olanın) rezervasyonu yaptığını varsaymaktadır. Oysa rezervasyonu yapan ve konaklayacak olan başkasıdır. Bu durum, uygulamayı (şirketi) indirim hakkının gerçek kullanıcısı hakkında yanıltmak anlamına gelir.Peygamber Efendimiz (s.a.s.) “Bizi aldatan bizden değildir.” (Müslim, Îmân, 164) buyurmuştur. Fıkıhta bu, “ğışş” (alıcıyı veya satıcıyı aldatma) olarak geçer. Şirket, indirim yaparken aldanmıştır. Fakat bazı programlarda puanların başkasına transferi veya hediye edilmesi açıkça caiz kılınmıştır. Bu durumda indirimden faydalanmak helal olur. Şirket, puanların ve statülerin sadece kişinin kendisine ait olduğunu açıkça belirtmemiş veya uygulama örfünde (gelenekselleşmiş kullanımında) bu tarz kullanımlara müsamaha gösteriliyorsa yani şirketin, indirim hak edenin bu indirimden başkalarını da faydalandırma ihtimalini bildiği halde göz yumduğu anlaşılıyorsa, bu durum zımni (üstü kapalı) rıza anlamına gelebilir. Şirketin bu duruma rıza göstermesi, elde edilen indirimdeki “aldatma (ğışş)” ve “haksız kazanç” unsurunu ortadan kaldırır. Zira şirket, kendi mülkiyetinden yaptığı indirimin (puan/statü hakkı), hak sahibi kişi tarafından bir başkasına aktarılmasına (delaleten izin yoluyla) rıza göstermiş sayılabilir. Ancak şayet bunu şirket yetkilileriyle görüşerek netleştirmek mümkünse bu yapılmalıdır. Tekel bayii sahibinin ana kazanç kaynağı olan alkol satışı, İslam’da haram kabul edilen bir faaliyettir. Bu satıştan elde edilen kâr da fıkhen helal görülmez. Ancak, söz konusu puanlar tekel bayii sahibinin alkol satışından değil, otel rezervasyon uygulaması üzerinden yaptığı helal/mubah (caiz) olan konaklama rezervasyonlarından kazanılmıştır. Uygulama, kişiye “Ne iş yaparsan yap, bizden rezervasyon yaptıkça puan kazanırsın” demektedir. Puanlar, kişinin ticari faaliyeti (tekel bayiliği) üzerinden değil, mubah bir eylemi (otel rezervasyonu) üzerinden oluşmuştur. Dolayısıyla, puanların doğrudan kaynağı haram bir işlem değildir.

