Ebeveynin onayı ve rızası olmadan evlat kendi iradesiyle evlilik yapabilir mi?
Ebeveynin onayı ve rızası olmadan evlat kendi iradesiyle evlilik yapabilir mi?
Dindar biriyle evlilik yapmama karşı çıkan ailemin onayı olmadan nikah kıymak caiz midir?
URL Kopyala
İslam hukukunda evlat evlenirken ebeveynin onayı genellikle teşvik edilir ve bazı mezheplere göre belli durumlarda zorunlu tutulur. Ancak bu durum, evlenecek kişinin cinsiyetine ve mezhepler arasındaki farklı görüşlere göre değişiklik gösterir.
Kadınlar için ebeveyn (veya veli) onayı çoğu İslam mezhebinde büyük önem taşır. Özellikle Hanefi mezhebi dışındaki mezheplerde (Şafii, Maliki, Hanbeli) kadının velisinin onayı olmadan yaptığı evlilik geçersiz sayılır. Bu veli babasıdır, babası yoksa dedesi, erkek kardeşi gibi diğer erkek akrabaları veli olabilir. Bu durumun temelinde, kadının korunması, haklarının gözetilmesi ve evliliğin sağlıklı bir temelde kurulması yatar. Hanefi mezhebinde ise, akıl baliğ ve rüşdünü ispat etmiş bir kadının kendi iradesiyle evlenmesi geçerlidir ve veli izni şart değildir. Ancak Hanefi mezhebinde dahi veli izni, evliliğin toplum nezdinde kabulü ve ailevi bağların korunması açısından tavsiye edilir. Eğer kadın denk (küfüv) olmayan biriyle evlenirse veya mehirde noksanlık olursa velinin itiraz hakkı bulunabilir.
Erkekler için ebeveyn onayı, kadınlardaki gibi bir zorunluluk olarak görülmez. Erkeğin kendi iradesiyle evlenmesi geçerlidir. Ancak, ebeveyn rızası ve duası, evliliğin bereketli olması ve aile içi huzurun sağlanması açısından şiddetle tavsiye edilir. Ebeveynlere karşı gelmek ve onların rızasını almadan evlenmek, ahlaki ve manevi açıdan hoş karşılanmaz. Peygamber Efendimiz’in (s.a.s) hadislerinde de ebeveyn rızasının önemi vurgulanmıştır. Özetle, çoğu İslam mezhebinde (Hanefi dışındakiler) veli (ebeveyn) izni, kadınlar için evliliğin sıhhat şartıdır. Hanefi mezhebinde şart olmamakla birlikte şiddetle tavsiye edilir. Erkekler için ebeveyn izni evliliğin sıhhat şartı değildir ancak manevi ve ahlaki açıdan büyük önem taşır, tavsiye edilir ve hatta bir nevi beklentidir.